Deel 4 van de reeks columns van onderwijsjournalist Erno Mijland: een leven lang leren. Het is misschien geen hogere wiskunde, maar wel een interessante optelsom. Eén: wat we als wereldbevolking weten, neemt een enorme vlucht. De afgelopen decennia heeft dat de halfwaardetijd van kennis, zo stelt wetenschapper Mathieu Weggeman, drastisch verkort. Wat je nu leert, is in economische zin vandaag nog waardevol, maar die waarde kan morgen al achterhaald zijn of vervangen door een geautomatiseerd proces. Of alle anderen hebben er ondertussen op verder gebouwd en passeren je links en rechts.
Twee: het internet en snel en goedkoop vervoer maken afstanden korter, waardoor voor veel beroepen het speelveld met concurrenten steeds groter wordt. Wil je mee blijven doen, dan moet je minstens even goed blijven als die programmeur uit India of die metselaar uit Polen. Een van de uitkomsten van deze som is de noodzaak om een leven lang te blijven leren.
Ratrace
Zo geschetst lijkt het alsof we ons in een duizelingwekkende kennis-ratrace bevinden. En dat is ook zo. Alleen, die ratten, dat klinkt zo naar. Met een andere (lees: roze) bril ziet het er meteen al een stuk positiever uit. Wat een tijd! Er is zoveel boeiende informatie beschikbaar, vaak gratis, dat je een dief van je eigen brein zou zijn als je daar niets mee zou doen. We moeten langer werken. Maar wat geeft dat als ons werk steeds nieuwe uitdagingen en mogelijkheden biedt, omdat we onze kennis en vaardigheden verdiept en verbreed hebben. Hoe geweldig is het als je het keerpunt van je mentale levenstrap een paar decennia kunt uitstellen. Want leren, daar blijf je jong en fris bij!
Startbekwaam
Nederland wil meedoen in deze race en noemt het parcours ‘de kenniseconomie’. Het idee van een leven lang leren zie je al terug in een begrip als ‘startbekwaamheid’. Een diploma halen betekent dat je af- of uitgestudeerd bent, een startbekwaamheid halen dat je voldoende bagage hebt verzameld om aan een nieuwe stap te beginnen. Het onderwijs heeft als taak de jonge generatie het gereedschap mee te geven om invulling te geven aan een leven lang leren. Dat gereedschap bestaat uiteraard uit vaardigheden, zoals lezen, luisteren en informatie beoordelen en verwerken. Maar het gaat ook om het bijbrengen van plezier in leren, het leren verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen leren, het stimuleren van nieuwsgierigheid en een onderzoekende houding. Het is daarbij niet voldoende om als leraar slechts je kennis over te brengen. Je bent een rolmodel en inspirator, de coach van je raceteam, iemand die zijn of haar coureurs helpt uitblinken, niet alleen nu, maar ook in de race van morgen.
Hoe geeft u vorm en inhoud aan een leven lang leren voor uzelf en voor uw leerlingen?
