Deel 5 van de reeks columns van onderwijsjournalist Erno Mijland: leren kiezen.
Welkom in de 21e eeuw. De eeuw waarin je kunt zijn en worden wat je wilt, in alles mag geloven (ook in niets) en overal – tot in elke denkbare virtuele wereld – kunt gaan en staan. Ga je gang, kies zelf maar uit duizenden vervolgopleidingen, vrijetijdsbestedingen, vrienden voor het leven, films of soorten chips.
Schrijf je een profielwerkstuk over het Internationaal Gerechtshof? Google geeft je 228.000 bronnen. Wil je een filmpje over het przewalskipaard voor in je presentatie. YouTube geeft je er bijna 200. Pick your choice. En straks hebben we nog meer voor je: bepaal je eigen uiterlijk, hoeveel en wat voor kinderen je wilt, op welk moment in je leven en of je wel of niet wilt weten of je later kanker krijgt. Dit is de eeuw van keuzes maken. Zoek maar uit en geniet van je ultieme vrijheid.
Keuzestress
Dat genieten valt nog niet zo mee, blijkt al snel. De Amerikaanse wetenschapper Barry Schwartz beschrijft in zijn boek ‘The Paradox of Choice’ hoe dat kan. Hij constateert dat al die keuzevrijheid kan leiden tot keuzestress. Dat heeft onder andere te maken met het idee dat veel keuzes hebben leidt tot hoge verwachtingen bij de keuzemaker. De kans dat de uiteindelijke keuze dan tegenvalt wordt groter. Bovendien: hoe meer opties, hoe kleiner het verschil tussen die opties. En dan is er nog de omgeving die van je verwacht dat je de juiste keuze maakt. Er is immers informatie genoeg om je keuze op te baseren. Waag het niet ongelukkig te worden, want je hebt alle vrijheid om te kiezen. Niet kiezen of je keuzes verbergen? Vergeet het maar. Dit is het tijdperk van de transparantie.
Kieskunde
Onderwijs is bedoeld om jongeren voor te bereiden op een gelukkig en zinvol leven. Niet goed kunnen kiezen staat dat in de weg. Dus moeten we kinderen leren kiezen. Hoogste tijd voor het vak kieskunde, het vak waarin je leert informatie te duiden en argumenten te verzamelen en af te wegen, het vak waarin je jezelf beter leert kennen en uiteindelijk slimmer leert kiezen. Het vak met basismodules als ‘statistiek’ en ‘kritisch omgaan met informatie’, maar ook inspirerende keuzemodules als ‘ethiek’, ‘relativeren’ of ‘werken met een voor- en nadelenbalans’. Een uurtje in de week gedurende een leerjaar moet voldoende zijn. En aan het eind uiteraard een toets met… meerkeuzevragen.
Wat denkt u: zou het vak kieskunde uw leerlingen kunnen helpen?
Lees ook: Slimmer kiezen
