Het was de laatste week van 2011. Ik moet u zeggen dat ik al een week aan het worstelen was met dit artikel. Hoe zeg ik wat ik te zeggen heb binnen het opgelegde format?
U weet dat ik zoveel mogelijk probeer te beginnen met een relevant YouTube filmpje. Dat bleek al een probleem te zijn. Er zijn niet veel filmpjes over gelukkige brugklassers. Een teken aan de wand? Toch vond ik er een van klas 1H3 van het Herbert Vissers College in Nieuw Vennep. De kinderen zingen in een verzorgingshuis. Is dit zo bijzonder? Voor mij wel, want daar zag ik mijn dierbare 96-jarige schoonmoeder zitten genieten van de kinderen. Dit probleem was dus opgelost.
Hoe ziet de toekomst eruit?
Ik zie het expeditiemodel als een weg naar de toekomst. Maar welke toekomst? Ik wilde eigenlijk een fundamentele discussie beginnen over de zin en onzin van wat wij onze kinderen willen laten leren. Wist u dat 85% van de banen in 2020 nu nog niet bestaan? Dat we eigenlijk opleiden voor de oude economie? Waar zijn we dan mee bezig?
Toen was daar opeens de mail van Francine Hendriks, één van onze trouwe lezeressen. Zij wees mij op een discussie over dit onderwerp. Dit is de link. Het is zeker de moeite waard om hiervan kennis te nemen. Dan kunt u meteen “onbewust leren”. Onderzoek van o.a. de Universiteit van Nijmegen wijst uit dat mensen onbewust aan de slag zijn met een probleemstelling lang nadat deze aan de orde is gesteld en eigenlijk al uit het bewustzijn is verdwenen. Probeer het eens uit. We stellen het probleem aan het einde van deze reeks gezamenlijk weer aan de orde.
Maar nu ter zake. Ik heb u beloofd een tussentijdse evaluatie te geven op basis van vier voorafgaande artikelen, te weten:
Volwassen brein 8 A – Bom onder het Nieuwe Leren?
Wij demonteren de bom onder het Nieuwe Leren
Op weg naar het expeditiemodel 1a – De brugklassers
Op weg naar het expeditiemodel 1b – De gelukkige leerling
Wist u dat er voor de jaarwisseling al meer dan 18.500 bezoekers waren? En dat er meer dan 200 vaak zeer goed doordachte reacties waren?
Zij stemmen mij toch wel enigszins optimistisch. Docenten zijn bevlogen én bezorgd. Ouders en leerlingen reageren ook. Zij leven mee met hun kinderen, maar zijn ook bezorgd en regelmatig ook boos. Maar dan sluit ik me aan bij de woorden van mijn promotor Monique Boekaerts, emeritus hoogleraar van de Universiteiten van Leuven en Leiden en onder meer lid van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen. Volgens haar “zijn emoties de brandstof van het leren”. Het is duidelijk dat de scholen bezig zijn met een worsteling om de vele problemen het hoofd te bieden, maar dat we moed mogen putten uit het enthousiasme van de meerderheid van de scholen en docenten.
Ik citeer daarom uit de brief die Prof. Boekaerts me schreef:
“Laat me maar beginnen met het antwoord op de vraag of ik achter het expeditie model kan staan. Ik kan er wel achter staan, zelfs sterker ik vind het een uitstekende poging om leerlingen aan de onderkant van het schoolsysteem gemotiveerd in de klas te houden. Meer specifiek, juich ik toe dat leerlingen het gevoel krijgen dat ze aan een expeditie mogen deelnemen op grond van bewezen resultaten. Zij realiseren zich dus dat ze aan een gezamenlijk traject gaan beginnen met een duidelijk doel voor ogen. Zij spreken uit dat ze dit zien als een zinvolle, serieuze activiteit waarin ze energie en tijd willen stoppen en waarin ze elkaar zullen helpen. Door de invoering van de zelfstandige foutenanalyse als belangrijkste tool om vooruitgang te bevorderen, geeft dit onderwijsmodel leerlingen het vertrouwen dat het systeem aan hun kant staat en dat ze zelf een instrument in handen hebben om op de rails te blijven”-
Einde citaat.
De basis van de weg naar het expeditiemodel is gelegd. In het nieuwe jaar vervolgen we onze reis met de tweede en derde klassers.
Henk Witteman
