Het vak sociale vaardigheden bestaat niet, al zijn die vaardigheden wel onmisbaar. Wanneer je op woensdagmiddag gaat spelen bij een vriendje, maar ook later in je leven. Sociale vaardigheden bepalen mede het succes in je werk en in persoonlijke relaties. Reden te meer om er ook op school aandacht aan te besteden.
Een groot deel van hun sociale vaardigheden leren kinderen op school. Deels gebeurt dat onbewust in de klas en op het schoolplein. Kinderen merken al snel dat het ze niet populairder maakt als ze een ander kind pijn doen of vervelend zijn. Kinderen leren vanzelf hoe ze een gesprek aangaan met hun leraar. Toch is het goed om ook bewust stil te staan bij sociale vaardigheden; dit maakt kinderen bewust van hun eigen gedrag.
Sociale vaardigheden?
Sociale vaardigheden zijn meer dan alleen een hand geven om je voor te stellen of luisteren als een ander tegen je praat. Steven Pont maakt in zijn boek Sociaal? Vaardig! onderscheid tussen acht vaardigheden:
- Zelfbewustzijn: inzicht in eigen sterke en zwakke punten, zelfkennis.
- Sociaal bewustzijn: verplaatsen in anderen, vriendschappen aangaan, respect en tolerantie.
- Zelfmanagement: emotiebeheersing en aanpassingsvermogen.
- Doelgericht gedrag: doorzettingsvermogen en initiatief nemen.
- Relationele vaardigheden: aandacht hebben voor elkaar, vriendelijk en behulpzaam gedrag.
- Persoonlijke verantwoordelijkheid: betrouwbaar en zorgvuldig zijn in relaties.
- Besluitvorming: keuzes kunnen onderbouwen en problemen oplossen.
- Optimistisch denken: vertrouwen in jezelf en anderen.
Een breed scala aan vaardigheden die niet allemaal ‘vanzelf’ ontstaan. Het is daarom belangrijk om ook in de klas aandacht te besteden aan sociale vaardigheden.
Sociale vaardigheden belangrijk?
Kinderen met goede sociale vaardigheden kunnen beter samenwerken en zijn in staat om conflicten op een goede manier op te lossen. Met goede sociale vaardigheden kunnen kinderen inschatten wat gewenst gedrag is en zich daarop aanpassen. In de klas krijgen kinderen te maken met andere kinderen van diverse culturele en sociale achtergronden. Ook om te kunnen leren, werken en leven in onze diverse samenleving zijn sociale vaardigheden onontbeerlijk, aldus SLO. Sociale vaardigheden zijn niet alleen op individueel niveau, maar ook op klasseniveau belangrijk. Stimuleer sociaal gedrag in de klas, daardoor zitten kinderen beter in hun vel en presteren ze beter.
Eigen vaardigheden eerst
Een methode voor sociale vaardigheden in het po is The Leader in Me, een boek voor kinderen. Daarmee leren leerlingen zeven gewoontes aan die nuttig zijn in relaties met anderen en leiden tot succes. Hierbij werken ze niet met een lesboek, maar vanuit de docent die voorbeeldgedrag laat zien. De praktijk staat dus centraal.
Maar ook wanneer je andere methodes gebruikt, geldt: je eigen sociale vaardigheden zijn minstens zo belangrijk. Neem je eigen sociale vaardigheden onder de loep. Het is allereerst belangrijk om je bewust te zijn van je eigen gedrag. Vaardigheden die specifiek van pas komen voor de klas zijn geduld en zelfvertrouwen, je lichaamshouding en non-verbale communicatie.
Hoe leer je sociale vaardigheden
Naast kant-en-klare methodes zijn er veel oefeningen om de sociale vaardigheden van kinderen te trainen. Gebruik kleuren om soorten gedrag te benoemen of introduceer de emotiethermometer van nul tot tien – dit leert kinderen reflecteren op hun gedrag. Je kunt rollenspellen doen om zo het effect van gedrag te laten zien. Of ga het gesprek aan met leerlingen: hoe communiceer je? Wat is non-verbale communicatie? Hoe ga je om met ruzie of conflicten? Waarom is het goed om elkaar te helpen? Tot slot zijn er verschillende sociale vaardigheidstrainingen.
Heb jij leuke oefeningen om de sociale vaardigheden van je leerlingen te verbeteren? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
