We worden overspoeld met bewegend beeld. Niet alleen op tv of door straatreclame, maar ook via filmpjes op social kanalen en in games. Het zal niet de eerste keer zijn dat we door beeld gemanipuleerd worden. Maar kunnen we het ook leren doorzien? Filmeducatie speelt hierin een belangrijke rol. Met behulp van deze initiatieven kun je jouw leerlingen mediawijs maken op filmgebied.
Niet alleen kijken, maar ook analyseren
Om een beeld goed te begrijpen moet je de beeldtaal onder de knie krijgen. Deze beeldtaal leer je bijvoorbeeld door regelmatig en actief films te kijken, deze te analyseren en door zelf (korte) films te maken. Een recent onderzoek onder 51 docenten van basisscholen in Leeuwarden toont aan dat film (vooral via YouTube en Netflix) op school regelmatig als middel in de lessen gebruikt wordt. Maar filmeducatie, waaronder het kritisch leren kijken, komt minder aan bod. ‘Gebrek aan kennis, tijd en materiaal zijn factoren die hierin een rol blijken te spelen’, zegt Ana Paunovik in haar masteronderzoek ‘It’s now or never’.
Filmeducatie als onderdeel van digitale geletterdheid
Ook de overheid hecht belang aan filmeducatie. Mediawijsheid is al sinds 2004 een aandachtspunt en in 2021 wordt digitale geletterdheid een verplicht onderdeel in het onderwijscurriculum. Voor leerkrachten is het een uitdaging om in hun overvolle agenda ook nog ruimte te maken voor extra scholing. De volgende initiatieven en bronnen kunnen je helpen om actief met film en beeldtaal in de klas aan de slag te gaan:
1. Regionale filmhubs
Scholieren zien veel film, zowel op school als daarbuiten. ‘Ze maken ze ook. Maar de kennis over film en beeldtaal moet en kan beter’, aldus de Leeuwarder Courant. Filmhub Noord is een van de zes regionale filmhubs die daar verandering in wil brengen door actief bij te dragen aan het onderwijs. Doel is om meer leerlingen in het po en vo kennis te laten maken met beeld. De mensen van de filmhubs kunnen lessen verzorgen en je in contact brengen met filmmakers. Voor deze regionale projecten is een subsidiepot beschikbaar.
2. Netwerk Filmeducatie.nl en de nieuwe leerlijn
Filmeducatie.nl is een netwerk dat leerkrachten allerlei ingangen tot film biedt, van vindplaatsen tot workshops. De zes regionale filmhubs kom je hier ook tegen. Het netwerk publiceerde onlangs de ‘leerlijn film’ en in 2021 wordt deze leerlijn verder uitgewerkt met online lesmateriaal dat aan de leerdoelen is gekoppeld. Films leren maken in de klas is een van projecten die je tegenkomt op filmeducatie.nl. Dit is een scholingsprogramma voor docenten waarin je ‘gereedschap’ krijgt om films te analyseren en te maken.
3. EYE Amsterdam
EYE Filmmuseum organiseert onder meer docentenworkshops en trainingen over film(educatie) in het hele land. Ook adviseert EYE Filmmuseum over filmeducatie aan de onderwijssector. Op kijk-goed.nl vind je een uitgebreide database van filmtitels die geschikt zijn voor filmeducatie. Bij elke titel wordt aangegeven voor welk onderwijsniveau, thema en vak je deze kunt gebruiken.
4. Beeld en Geluid op school
Ook Beeld en Geluid op school heeft tal van workshops voor klassen en trainingen voor docenten. Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid heeft speciaal voor het onderwijs een collectie gemaakt met relevant, gratis video- en audiomateriaal. Leerkrachten kunnen uit meer dan 100.000 fragmenten putten om hun lessen leuker en beter te maken. De content is reclamevrij, actueel en duurzaam te gebruiken. Beeld en Geluid op school werkt samen met docenten, studenten, programmamakers, scholen en omroepen.
5. Mediawijsheid.nl
‘Fakenews’, horen we te pas en te onpas om ons heen. Wat is dat? Laat jij je manipuleren door reclame? Als je leerlingen mediawijs zijn, dan zijn ze meer weerbaar. Je kunt jezelf trainen of trainingen laten verzorgen, ook op jouw school. Mediawijsheid.nl is een goede entree tot een nadere kennismaking voor jou als docent.
Meer weten over mediawijsheid en digitale geletterdheid? Lees ook de volgende artikelen op Onderwijs van Morgen: Wat is het belang van mediawijsheid in jouw klas? en Curriculumherziening: digitale geletterdheid een kerndoel?
Hoe ga jij om met beeldmateriaal in je les? Hoe mediawijs zijn jouw leerlingen? We horen graag van je welke ervaring jij hebt en tips je met ons wilt delen. Gebruik daarvoor het reactieformulier.
