Het is weer Boekenweek en dat levert vaak beschouwingen op over jongeren en lezen. Martin Slagter, docent Nederlands aan een journalistieke opleiding, scheef onlangs in de Volkskrant dat het steeds minder studenten lukt een lang artikel te lezen, laat staan een boek. Hij wijt dat aan de combinatie van een gebrekkige concentratie en moeite met woordenschat, grammaticale constructies en beeldspraak. Veel leerlingen zouden dit te weinig van huis uit meekrijgen. Daarnaast wordt er onvoldoende aandacht aan besteed in het voortgezet onderwijs en het mbo.
Groeiend probleem
Als uitgever van een biologiemethode hoor ik soms ook van docenten dat teksten en artikelen in de biologieboeken niet te lang mogen zijn, want dan heeft een deel van de leerlingen een probleem. Naast moeite met begrijpend lezen lijkt ook steeds vaker dyslexie een rol te spelen. Aan de andere kant wordt er op basisscholen nog steeds veel aandacht besteed aan begrijpend lezen. Ergens in het voortgezet onderwijs loopt er dus iets spaak. Daarbij vraag ik me af of dit inderdaad een groeiend probleem is of dat het vooral speelt bij een kleinere groep.
Veranderende wereld
Overduidelijk is dat steeds meer vrije tijd wordt besteed aan sociale media en internet en dat dit ten koste gaat van onder meer het lezen van boeken. Yvonne van Sark stelt in Ode Magazine dat jongeren wel degelijk met taal en communicatie bezig zijn, maar dan via hun mobiel en met sociale media. Misschien ligt een deel van de oplossing dus in het accepteren van een veranderende wereld met nieuwe communicatiemiddelen en informatiestromen?
Risico’s
Zelf ben ik van mening dat nieuwe media inderdaad nieuwe mogelijkheden en vaardigheden bieden. Maar het risico is wel dat de concentratie in toenemende mate moet concurreren met de vluchtigheid van nieuwe media. En dat is weer niet bevorderlijk voor de lees- en studievaardigheden van leerlingen in het algemeen. Hier ligt dus wel degelijk een uitdaging voor het voortgezet onderwijs, en niet alleen bij de taal- en communicatievakken. Ook bij zaak- en bètavakken zoals biologie mogen we een bepaalde mate van leesvaardigheid en de daarvoor benodigde concentratie blijven verwachten, zodat we niet in een neerwaartse spiraal belanden.
Wat zijn uw ervaringen hiermee? Is leesvaardigheid inderdaad een probleem aan het worden en hoe gaat u hiermee om?
Yvonne Morsink – neerlandica en uitgever van Biologie voor jou
