Wil je in het onderwijs erbij horen, dan moet je tegenwoordig op zijn minst een school zijn die innovatie en ontwikkeling dikgedrukt in de visie heeft vastgelegd. Daarnaast moet je zeker iets zeggen over het ‘nieuwe’ werken in jouw organisatie: Scrum, agile, lean of Semco-style. Niets mis mee, maar wel is het van belang om te kijken of deze woorden geen holle begrippen zijn, gekozen omwille hun populariteit. Daar schiet het er nog weleens bij in. De woorden zijn leidend, de praktijk blijkt anders.
Stan Put werkt al twintig jaar in het onderwijs, onder meer als leerkracht, leidinggevende en coach. Ook is hij eigenaar van put2gether coaching & training, waarmee hij zich inzet voor betere samenwerking binnen én buiten de school. Goed onderwijs voor ieder kind is zijn leidmotief.
Waarom innoveren we eigenlijk? Omdat het moet van de baas? Omdat het mode is? Omdat je zelf vindt dat er een verandering rondom een proces nodig is, of omdat er urgentie is? Bijvoorbeeld wanneer de inspectie een negatieve beoordeling heeft afgegeven. Het meest gehoorde geluid van teams bij innovaties wat ik hoor is: ‘we doen dit omdat het van bovenaf is opgelegd’. Het moet van het bestuur of van de directie. Daar zit direct een risico van afbreuk. We laten ons nu eenmaal niet graag van bovenaf vertellen wat goed voor ons is of wat we moeten. Zeker in het onderwijs, waar de leerkracht vanuit zijn professionaliteit een autonome rol zou moeten hebben, is dat lastig.
Het waarom
Een andere reden die ik vaak hoor is: dit is een ‘nieuwe’ vorm van onderwijs, de heilige graal. Neem het voorbeeld van lesgeven in units. Je ziet veel scholen hiermee aan de slag gaan omdat het een hot item is binnen de onderwijsvernieuwing. Het is het naar mijn mening van groot belang om bij iedere innovatie als team te kijken naar het waarom. Draagt het bij aan de kwaliteit van het onderwijs voor onze leerlingen en ligt de innovatie in de lijn van de visie/missie? Hiermee zie je direct of iets succesvol kan zijn binnen de organisatie.
Draagvlak, consolidering en eigenaarschap
Naast het waarom van innovatie, is de weg ernaartoe interessant. Is er voldoende draagvlak? Zorg ervoor dat een onderwijsteam goed inzichtelijk krijgt wat de bedoeling is van de innovatie. Laat ze er vragen over stellen, laat ze kritisch zijn en laat ze zien dat ze tijdens het proces gehoord en gezien worden. Doe ook daadwerkelijk iets met de feedback. Wanneer dit proces goed loopt en er genoeg draagvlak is, ben je er zeker nog niet.
De moeilijkste stappen bij innovatietrajecten zijn consolidering en eigenaarschap. Leg afspraken vast over het hoe en wat bij invoering van de innovatie. Hiermee is voor iedereen duidelijk wat de verwachtingen zijn, hoe deze in tijd zijn ingedeeld en wat dit betekent voor jou als leerkracht. Maak ook meerdere mensen verantwoordelijk voor de innovatie. Dit zorgt ervoor dat de innovatie teambreed wordt erkend, wat leidt tot meer eigenaarschap onder leerkrachten. Het blijven bespreken van de afspraken, de successen die behaald worden of juist niet en eventuele aanpassingen doen maken de kans van slagen groter.
Duurzame bijdrage
Het zijn tijden waarin ontwikkelingen elkaar razendsnel opvolgen. De wereld is mede door sociale media veel kleiner geworden. We vinden heel snel iets van niets! Dit vraagt veel van het onderwijs. Innoveren omdat het moet of omdat het mode is, lijkt hierin snel een antwoord. Het waarom en de vraag of het bijdraagt aan goed onderwijs voor nu én in de toekomst, zijn een alternatief.
Verder lezen op OVM:
- De leraar als onderwijsinnovator
- Online vs offline leren: de voor-en nadelen
- ICT als upgrade van je les?
Hoe beoordeel jij of vernieuwing binnen de school écht duurzaam is? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
