Als dochter van een onderwijzer kreeg Sanne Spil de liefde voor onderwijs vanuit huis mee. Met een achtergrond in de sociologie en onderwijskunde werkte ze jaren als hbo-docent. Daar ontwikkelde ze een visie op nieuw onderwijs waarin de docent centraal staat. Nu runt ze een academie voor en door docenten en schrijft ze voor OVM.
Ik was eind twintig toen ik startte als docent in het hbo. Ik herinner mij een bespreking van het vak sociologie waarbij mijn collega, destijds een begin zestiger, mij even apart nam, nadat ik tegen een student had gezegd dat ik het antwoord op haar vraag niet wist en het even zou opzoeken. “Sanne”, zei hij, “je kunt echt nooit zeggen tegen een student dat je het niet weet”.
Anekdote uit de praktijk
Deze anekdote vertel ik tegen de startende docenten, die ik begeleid wanneer het gaat over jezelf kwetsbaar opstellen als docent. Het is niet erg om het niet te weten. Waar de docent decennia terug de kennisoverdrager was, leven we inmiddels in een samenleving waar kennis overal te vinden is. Het is belangrijker om studenten aan te leren waar ze de ‘juiste’ kennis kunnen vinden, dan dat je het als docent allemaal weet. De rol van de docent verandert mee met het veranderen van de samenleving.
Docentschap en leiderschap
Het docentschap kunnen we vergelijken met de veranderende rol van leiderschap, want in mijn visie is de docent informeel leider van groep(en) leerlingen. De rol van de leider is de afgelopen decennia veranderd. De nieuwe leider is niet meer een vakman, die anderen voorschrijft en controleert bij uitvoering van een taak. De nieuwe leider is gedreven, heeft visie, verbindt mensen en is betekenisvol. Wanneer we kijken naar de rol van docent, wordt deze nog steeds gezien volgens het oude leiderschapsmodel. De docent draagt zijn kennis over aan leerlingen, schrijft hen voor wat ze moeten doen en controleert ze.
Nieuwe visie op docentschap
Het is interessant om te kijken naar wat de samenleving van nu van ons vraagt; wereldburgerschap, participatie, innovatie en kritisch burgerschap. De roep om 21st century skills in het onderwijs komt voort uit de veranderende samenleving. Nieuwe vaardigheden zoals creativiteit, bewegend leren, kritisch denken, gebruik van ict en persoonlijk leren vragen om een hele andere rol van de docent.
Nieuwe handvatten
Kortom: de docent van nu heeft nieuwe handvatten nodig. De docent van nu moet weten wie hij zelf is, zodat hij leerlingen persoonlijk kan begeleiden; weten hoe hij een creatieve leerruimte creëert; kritische vaardigheden kan aanleren; en het lef hebben om een nieuwe rol aan te nemen.
Voor docenten die veelal nog volgens het traditionele model worden opgeleid is dit een nieuwe taak. Essentieel hierbij is dat we als samenleving de rol van de docent in een ander licht gaan zien, zodat lerarenopleiders, onderwijsbesturen en de politiek daarop kunnen inspelen. Het onderwijs van nu vraagt om een nieuwe visie op de rol van docent; die van het nieuwe leiderschap!
Wat versta jij in deze context onder nieuw leiderschap? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
