Leren is leuk! En dan niet alleen aan de oppervlakte, maar ook in de diepere ontmoeting tussen mensen. In Makkelijker kunnen we het niet maken, wel leuker beschrijft Ivo Mijland deze essentiële vorm van ‘leuk’. Van studielast naar studielust in acht etappes. In dit artikel vertelt Mijland er alles over.
Bij leuke leraren leer je meer. Met deze gedachten startte mijn zoektocht richting een nieuw boek. Wat is eigenlijk een leuke leraar? Welke leraar was echt leuk? Was dat de leraar die elke les een videootje draaide? Nee, juist niet. Dat videootje keek ik liever thuis. Bovendien werd er altijd een videootje gekozen door de meerderheid van stemmen. Ik hoorde nooit bij die meerderheid.
Was het dan die leraar die zo verschrikkelijk veel van wiskunde wist? Nee, ook niet. Die man rook naar zware shag, mopperde veel en had alleen maar aandacht voor die ene klasgenoot die hem wél begreep. De altijd blije meneer biologie, die niet in de gaten had dat wij hem elke les uitlachten, voor de gek hielden en hem vragen stelden over zijn seksleven, omdat het zo grappig was dat hij gewoon antwoord gaf? Nee, bij hem hadden we plezier, maar vonden we niet het wezenlijke ‘leuk’.
Leraar als medemens
De leraar die mij is bijgebleven gaf Duits – een vak waar ik niks om gaf. Die leraar straalde echter uit dat hij ons oprecht leuk vond. Hij zette niet zijn vak op de eerste plaats, maar de slungelige en puisterige jongens en giechelende meisjes uit havo 3. Hij kende ons en onze hormonen. Hij interesseerde zich in ons. Van daaruit trokken we samen op en wilden we hem ook leren kennen. Als medemens én als leraar Duits. Als vakidioot, humorist en positivist.
Hij liet ons zien dat het leuk is om te leren. Van elkaar en voor elkaar. Maar leerde ons ook dat het leven niet alleen leuk is. Hij had oog voor onze worstelingen en ons verdriet en liet ons zo zien dat leuke mensen niet bang zijn om aandacht te schenken aan niet zulke leuke dingen. Of zoals ze in Duitsland zeggen: Humor ist das man trotzdem lacht.
Twee simpele vragen
In mijn boek Makkelijker kunnen we het niet maken, wel leuker werk ik in acht etappes uit hoe je het leuker kunt maken. Allereerst moet je er als leraar voor zorgen dat elke leerling zich welkom voelt. Elke dag, elk uur. Ook als een leerling een keer niet zo leuk doet. Of eigenlijk juist dan. Als een leerling zich slecht gedraagt, is er meestal iets wat hij slecht verdraagt. Spreek je leerling niet alleen aan op zijn gedragen, vraag ook eens naar zijn dragen. Ook die etappe werk ik uit. Door twee simpele vragen te stellen aan de lezers:
- Wat heb je liever, positieve of negatieve aandacht?
- Wat heb je liever, negatieve aandacht of geen enkele aandacht?
Positieve aandacht
Mensen willen liever positieve aandacht. Aandacht is de Pokon van je ziel. Geen aandacht is geen optie, want zonder aandacht voel je niet meer dat je bestaat. Als leerlingen negatieve aandacht vragen, ga dan niet alleen dit gedrag corrigeren. Bedenk ook eens waar jouw aandachtstekortstoornis zit: waaraan vergeet jij positieve aandacht te geven?
Toch staat in de titel van het boek dat het moeilijk is. Dat ligt niet aan de leerlingen, maar aan de angst om te veranderen. Dat kan pas als je bereid bent het risico te nemen dat het (nog niet) lukt. Verandering biedt geen garantie. De kans is groot dat het lukt, maar er schuilt ook altijd een valkuil op je pad. We kunnen voorkomen in die valkuil te vallen, door gewoon niet de nieuwe weg in te slaan. Als je er niet heen gaat, kom je ook niet langs die valkuil en val je er dus ook nooit in.
Zie je wel
Mensen zijn voorgeprogrammeerde zie-je-wel-isten, die de verandering onbewust saboteren en tegenhouden door nog voor je iets anders gaat doen te zeggen dat dat niet kan. Leuk boek, maar ik heb drie autisten in de klas. Ik ben het helemaal met de auteur eens, maar ik heb klassen met 32 leerlingen. Ik zou dit morgen nog willen toepassen, maar dan krijg ik de inspectie op mijn dak.
Op deze manier blijf je weg bij nieuwe valkuilen, maar handhaven we ook alle valkuilen op de oude route. We vallen dus nog steeds, maar wel op bekend terrein. We steken energie in het balen van de valkuilen én in het vermijden van een nieuwe pad. In Makkelijker kunnen we het niet maken, wel leuker roep ik je op de mooie uitzichten van de oude weg in te lijsten. Om nieuwe wegen in te slaan, daar te genieten van nieuwe uitzichten én te leren van nieuwe valkuilen.
Leuke leraren, zoals meneer Gielen, kijken steeds naar waar ze naartoe willen en niet naar waar ze vanaf willen. Als je dat lukt, wat zeer zeker een moeilijke opdracht is, dan beloof ik dat het uiteindelijk makkelijker wordt. Om de simpele reden dat leerlingen bij oprecht leuke leraren vanuit hun wederkerigheid en oprechte waardering uit je hand eten en jou een plek geven in hun dankbare hart.
Ivo Mijland is auteur van 23 onderwijsboeken, waaronder het nieuwe boek Makkelijker kunnen we het niet maken, wel leuker, dat eind november 2018 verscheen bij Uitgeverij Quirijn (ISBN:978-90-79596-46-1)
Herinner jij je jouw meneer Gielen nog? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
