Dit artikel is geschreven door Yvonne van Sark en Henno Oldenbeuving van Youngworks.
De examenfraude leidt tot een commotie, die nog wel even zal doorsudderen. De grote focus op cijfers maakt het alleen maar erger. De tragiek van een onderwijssysteem waarin het zoveel draait om cijfers.
Opbiechten of niet?
Het zou het begin van een film kunnen zijn: Coen, Sem en Jochem, drie Brabantse jongens, zitten op een Spaans strand, kijken wat nerveus om zich heen en bespreken op fluistertoon hun dilemma: Wat doen we? Gaan we nu opbiechten dat we het examen Economie van tevoren hebben gezien? Ze maken kansberekeningen waar ze bij wiskunde altijd zo’n hekel aan hadden en maken met een ijsstokje aantekeningen in het zand. Klasgenoot Roxanne heeft gisteren opgebiecht. “Ik ben zó opgelucht!!”, schreef ze op Facebook. Stel dat Stijn zich nu ook meldt, hoe groot is dan de kans dat hij ons ook verlinkt? Hij heeft veel familie in Rotterdam, dat weet iedereen. En wie zoekt ons dan op? De rector, de politie? Wat te doen? Bellen, chatten? “Kunnen we niet via Facebook een paar hints bij anderen geven?” “Ben je gek?” roept de ander. “Heb je het nieuws niet gevolgd deze week? Het hele internet is niet meer veilig.” Hun docent Nederlands, die altijd zo hamerde op nieuwsbegrip en mediawijsheid, zou tevreden knikken.
Geldingsdrang van de frontaalkwab
Zoals de discussie in de media zich momenteel vooral richt op de korte termijn; zo zijn ook jongeren vooral gericht op het hier en nu. De media kun je dit nog verwijten; maar tieners? Tja, die hebben een grillig puberbrein. We weten uit onderzoek dat zij sneller getriggerd raken door korte termijn beloningen en dat de frontaalkwab, zo belangrijk voor vaardigheden als anticiperen en vooruitdenken, nog minder geldingskracht heeft. Recente inzichten laten ook zien dat diezelfde frontaalkwab bij jongeren juist heel actief wordt bij vragen als “Hoe zien mijn vrienden mij?” Eén ding is zeker: de frontaalkwab van Coen, Sem en Jochem daar aan het strand draait overuren.
“Daar heb je alleen jezelf mee”
Onderwijs is een investering in je eigen toekomst. Een investering waarmee je kansen op de arbeidsmarkt vergroot en – laten we het niet te smal economisch bekijken – waarmee je je ontwikkelt en ontplooit als mens, als burger, in de ruimste zin van het woord. Je leert bewust en onbewust heel veel nieuwe kennis en vaardigheden, in een levensfase waarin je ook optimaal bent toegerust om dat te doen. Wat je daar later aan hebt? Daar hebben veel jongeren geen notie van. Dreigingen van docenten of ouders bij onderpresteren als “Daar heb je alleen jezelf mee” bereiken hen al evenmin. Je snapt het pas als je het door hebt.
Teveel focus op cijfers en rankings
Sinds een paar jaar klinkt een roep om de zesjescultuur tegen te gaan. Innovatieve, ondernemende, creatieve jonge mensen; BV Nederland heeft ze heel hard nodig. En ook omgekeerd: je moet behoorlijk ondernemend en creatief zijn om momenteel goed aan de bak te komen. En ja, dat vraagt veel meer dan alleen dat papiertje. Alle focus op de eindexamenuitslagen legt ook de tragiek van een systeem bloot. Hoe streng de beveiliging ook is, het systeem is feilbaar. En hoezeer we ook tegen jonge mensen zeggen dat het daar niet om draait, we kijken toch voortdurend weer naar cijfers en rankings; van onze individuele leerlingen, op schoolniveau en internationaal. Steeds meer vervolgopleidingen selecteren aan de poort. We hebben de exameneisen verscherpt. Niet verwonderlijk dat leerlingen geconditioneerd raken tot de vraag: “Is het voor een cijfer?” Terwijl we ook weten dat zoveel factoren niet meetbaar zijn.
Wij moeten denken aan die vele docenten die nu gefrustreerd thuis – want zij moeten nog even – het nieuws volgen. Ze hebben honderden leerlingen vooruitgeholpen, nieuwe dingen geleerd en verteld over thema’s waar ze enthousiast over zijn en veel van weten. En steeds als weer die vermaledijde vraag kwam “Ja, maar wáárom moet ik dit leren?” de wijze woorden geantwoord: “Je doet het niet voor dat cijfer; je doet het voor jezelf.”
Zij weten dat het examen zo veel belangrijker wordt gemaakt dan het is. Op Twitter verzuchtte een docent: “Laten we hopen dat het mysterie Ibn Ghaldoun niet leidt tot de gebruikelijke oekaze met nieuwe examenregels uit Den Haag.” Een gelatenheid die je ze amper kwalijk kunt nemen. En zo ontvouwt zich een schouwspel dat nog wel even zal nasudderen. Misschien biedt het inspiratie voor een Nederlandse essay-opdracht volgend jaar? Reken maar dat je dan aanhaakt bij hun belevingswereld! Alleen… nog wel even geheimhouden.
Bron: YoungWorks
