De zomervakantie is voorbij en wie aan het begin van het schooljaar samen met de leerlingen zorgt voor een fijne start, heeft daar de rest van het schooljaar plezier van. Maar hoe doe je dat dan? Op welke manier zorg je voor een goede sfeer in de klas? In dit artikel geven we je praktische tips voor een gelukkig nieuw schooljaar!
Dit artikel is eerder verschenen op onderwijsvanmorgen.nl
Vol nieuwe energie en met frisse moed begin je aan het nieuwe schooljaar. Waarschijnlijk start je in de laatste week van de vakantie al met de voorbereidingen. En dan is het zover… Maandag, jij staat weer voor de klas en de kinderen stappen voor het eerst hun nieuwe klaslokaal binnen…
Groepsvorming
Hoewel de kinderen elkaar meestal al kennen, vindt er vanaf de start van het nieuwe schooljaar altijd een groepsproces plaats waarbij kinderen hun (nieuwe) rol veroveren. Uit onderzoek blijkt dat een klas dit proces in ongeveer zes weken doorloopt. Als leerkracht kun je dit proces positief beïnvloeden. Dat is fijn, want in een groep met een fijne sfeer kun je beter lesgeven. Plus: het veilige klimaat in de klas zorgt voor meer sociaal gedrag én betere leerresultaten.
Fase 1: Forming
De eerste fase (forming) duurt 1-2 weken. In deze fase zijn kinderen vooral met zichzelf bezig: Hoe komen ze over bij anderen? Bij wie voelen ze zich veilig? Ze zijn dan heel benieuwd hoe het in hun nieuwe klas zal zijn. Zorg daarom voor een uitgebreide kennismaking met veel kennismakingsspelletjes. Vertel over jezelf en wat je verwacht van de groep. Leg geen regels op, maar maak samen met de leerlingen een stuk of vijf groepsafspraken. Hang die op een goed zichtbare plek op.
Fase 2: Storming
Na een week of twee gaan kinderen zich profileren (storming). Er kunnen dan ook ruzies ontstaan. Maak conflicten bespreekbaar en laat kinderen zelf met een oplossing komen. Werk tegelijkertijd aan het ‘wij-gevoel’. Wie het gevoel heeft bij een leuke groep te horen, zal immers minder snel vervelend doen. Om voor een goede groepssfeer te zorgen, kun je leerlingen verantwoordelijk maken voor alles wat er binnen het klaslokaal gebeurt. Besteed ook tijd aan groepsvormende activiteiten: hier vind je enkele ideeën.
Fase 3: Norming
De derde fase (norming) is de belangrijkste: er wordt bepaald hoe de groep met elkaar omgaat. Aan de start van het jaar heb je samen met de kinderen groepsafspraken gemaakt. Werk daarom nu vooral aan positieve groepsnormen. Bespreek elke dag wat er goed is gegaan. Laat in die gesprekken vooral leerlingen aan het woord die een positieve rol spelen in de groep.
Fase 4: performing
Na zo’n zes weken heeft de groep zich gevormd (fase 4: performing). De goede sfeer onderhoud je door samenwerkingsopdrachten, bij voorkeur waarbij leerlingen elkaars bijdrage nodig hebben. Kijk in de nabespreking vooral naar het proces en benoem daarbij de positieve punten. Ga ook in gesprek met de kinderen: Hoe beleven ze de sfeer in de klas? Wissel regelmatig de samenstelling van de groepjes in de klas: ook de tafelopstelling heeft invloed op de sfeer.
Tot slot enkele tips waarmee je zélf op een prettige manier tot het einde van het schooljaar werkt:
- Een goede voorbereiding is het halve werk: Leg aan het eind van de dag alle materialen voor de volgende dag klaar.
- Maak een planning: Plan drukke periodes alvast in je agenda. Doe steeds een beetje in plaats van in één keer heel veel.
- Zorg voor voldoende rust: Neem per werkdag minstens één moment om even te ontspannen. Pauzes maken je productiever.
Verder lezen?
Wat doe jij om het schooljaar goed te beginnen? En lukt het jou om de ontspanning van de zomervakantie tijdens het schooljaar vast te houden? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
