Een leven zonder lesgeven is voor Judith Peinemann niet denkbaar. Haar liefde voor onderwijs is zo sterk, dat ze graag haar ervaringen deelt op OVM. Judith geeft het vak pedagogiek aan toekomstige onderwijsassistenten. In dit artikel: een kijkje in de groepsdynamiek aan het begin van het schooljaar.
De vakantie is voorbij. De wekker wordt afgestoft en zodra hij afgaat duurt het even voordat ik in de gaten heb dat dit geluid betekent dat de dag is begonnen. Ik heb er zin in! Toch vind ik het ook wel spannend. Wat gaat dit jaar brengen? Ik ontmoet vandaag voor het eerst mijn mentorklas en als ik door de kantine loop, zie ik al wat studenten in kleine clubjes zitten, om zich heen kijkend en zich afvragend wat komen gaat.
Op de gang hangen de klassenlijsten en kunnen ze zien met wie ze het avontuur aangaan. Ik hoor kreten als ‘ Yes, Pien en Eva zitten ook bij ons, dat wordt keten!’ Aan sommige gezichten denk ik af te lezen dat de klassamenstelling niet in hun voordeel heeft uitgepakt. Als omgangskundedocent ben ik bovenmatig geïnteresseerd in het proces dat zich het komende half jaar gaat afspelen in mijn mentorgroep; het proces waarin de studenten elkaar leren kennen, waarin rollen zichtbaar worden en waar vriendschappen voor het leven ontstaan.
Inzicht groepsdynamiek
Om inzicht te krijgen in hoe de groepsdynamiek op dit moment is in de klas, laat ik ze zelf groepen kiezen om de nog niet uitgelegde opdracht uit te voeren. Mensen die elkaar kennen zoeken direct contact. Studenten met redelijk dezelfde kledingsmaak, die elkaar niet kennen, lijken via oogcontact connectie te maken en ik zie ze voorzichtig aftasten of hun gezelschap wordt gewaardeerd. De op het oog wat meer sportieve studenten hebben elkaar gevonden zo lijkt, want de laatste championsleaguewedstrijd wordt nog even kort geëvalueerd.
Marshmallow-challenge
Ik geef ze de bekende Peter Skillman Marshmallow-challenge als opdracht. Bouw in tien minuten in groepen van vier personen een zo hoog mogelijk bouwwerk van twintig spaghettisticks, een meter tape, een meter touw en een marshmallow. De marshmallow moet op de top.
Met deze opdracht krijg je een fantastisch kijkje in de keuken van de groepsdynamiek. Het groepje van Pien en Eva gaan direct aan de slag. Je ziet dat ze op elkaar zijn ingespeeld en dat ze gewend zijn dat Eva de leiding neemt. Bij het groepje sportievelingen is nog niet helemaal duidelijk wie de leiding heeft en duurt het een tijdje voor de eerste verdieping van de toren in elkaar zit. Ze roepen door elkaar, plukken allemaal aan de spaghetti en de eerste flauwe grappen zijn een feit.
Een goede taakverdeling
Dan loop ik naar het groepje studenten, die elkaar hebben uitgezocht op basis van hun kleding- en muzieksmaak. Ze maken eerst een tekening en de taken worden netjes verdeeld. Boaz staat er wat onhandig bij en krijgt van Jinthe een stuk touw in zijn handen gedrukt. ‘Hier, knoop jij dit aan elkaar.’ De opluchting is van zijn gezicht te lezen. Ik loop nog wat rond en maak aantekeningen van mijn observaties, die ik later weer kan gebruiken voor de kennismakingsgesprekken.
De vormingsfase
Na de eerste kennismaking met mijn mentorklas bespreek ik de observaties met Maartje, onze stagiaire. Ze vraagt zich af waarom ik voor deze vorm van groepen maken heb gekozen. Ik leg haar uit dat de meeste studenten elkaar niet kennen en dat het bedreigend voor ze kan zijn als ze worden ingedeeld in een groep die ze niet zelf hebben gekozen.
Ze hebben in de vormingsfase veel vertrouwen nodig. Dit vertrouwen bouwen ze makkelijker op als ze in een groep zitten met gelijkgestemden. De sociale veiligheid wordt verkend, je zou het ‘voorlopig vertrouwen’ kunnen noemen. Het is genoeg voor een simpele opdracht als de Marshmallow-challenge, maar om een echt teamgevoel te creëren, zullen de studenten nog een aantal fasen moeten doorlopen volgens de theorie van Tuckman.
Gewenste uitkomst
Maartje en ik lopen door de kantine richting de koffiekamer en ik zie dat Boaz en Jinthe zich buigen over de treintijden. Ze wonen schijnbaar dicht bij elkaar en dan is het net zo makkelijk en misschien wel leuk om samen te reizen. Het groepje sportievelingen staat nog wat na te praten en te discussiëren over de challenge. Ze hebben de challenge verprutst, maar zijn unaniem tot de conclusie gekomen dat Real Madrid ook de Champions League kan winnen zonder Ronaldo.
Heb jij al weleens gebruikgemaakt van de marshmallow-challenge of een soortgelijke opdracht om inzicht te krijgen in de groepsdynamiek van de klas? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
