‘Ik geef je twee keuzes: of even buiten het lokaal afkoelen en daarna in rust terugkomen, of helemaal vertrekken!’ roep ik net iets te hard. ‘Prima! Dan ga ik wel!’ roept zij nog harder. De stoel valt op de grond, ze grist haar tas en jas uit het rek en stormt dan het lokaal uit. Een doodse stilte in de klas. ‘Verder met de les: Structureren en grenzen stellen. Hoe zien jullie dat terug in de beroepspraktijk?’
Hoewel ik mezelf redelijk herpak, voel ik aan alles dat ik te ver ben gegaan. Het is de zoveelste les waar ze tegen mijn grens aantrapt. Ik had er nooit iets van gezegd. Er waren verschillende momenten van spanning voor haar geweest: samenwerken met ‘andere’ klasgenoten dan ze gewend was, en een te moeilijke opdracht.
Nu ik haar bij de bespreking van het huiswerk een vraag stel, waarop zij het antwoord niet weet, barst de bom. ‘Ik zeg toch dat ik het niet weet!’ en een langzaam rood wordend hoofd. ‘Ik wil je graag helpen,’ zweet in mijn handen. Aan alles voelen we dat dit gaat exploderen. Lijnrecht tegenover elkaar; het vervelendste gevoel voor zowel student als docent. Het betekent maar één ding: de relatie staat onder spanning.
Persoonlijke en professionele grenzen, hoe worden deze bepaald en hoeveel rek is mogelijk?
Toen ik pas begon met lesgeven, zo’n zeven jaar geleden, kon ik heel streng zijn. Zo had ik het geleerd, er was weinig ruimte voor persoonlijkheid. Gaandeweg de rit leerde ik meer te ontspannen, vertelde ik weleens iets over mezelf. ‘Soms voelt het alsof we les krijgen van een vriendin,’ zei onlangs een student. Bij het vak sociale vaardigheden, een onderwerp waar mijn hart sneller van gaat kloppen, vind ik het een uitdaging om de grenzen te onderzoeken. Dat kan best verwarrend voor studenten zijn. Daar kom ik ook nu weer achter.
Ze verschijnt twee weken niet in mijn les. Met een nog naijlend naar gevoel nodig ik haar uit voor een gesprek. ‘Wat is er volgens jou gebeurd?’ Binnen no-time huilt ze hevig, een moment waarop stilte troostend is. Ze vertelt over een moeilijke thuissituatie, niet gezien worden, een stomme klas. Een masker wordt afgezet en ik krijg een stukje toegang tot haar kwetsbaarheid. In plaats van tegenover staan we naast elkaar. Ik bied mijn excuses aan. We hebben nog een lange weg te gaan.
Een week later komt ze als eerste met een glimlach het lokaal binnengelopen. ‘Mevrouw, ik ga een tattoo zetten. Wilt u hem zien?’ Samen een Pinterestbord bekijken is de eerste stap in de herstelwerkzaamheden van onze relatie. Ook dat is een keuze.
Alisa Lalicic is Docent Pedagogische vakken in het middelbaar beroepsonderwijs.
