Na jaren van voorbereiding krijgen alle leerlingen van het Scala College persoonlijke ruimte in het rooster. Gouden tip van de vernieuwers op deze school: begin ruim voordat het móet. In dit artikel van Leerling 2020 lees je hoe de school dit heeft aangepakt.
Tijd, vooral veel tijd. Dat is wat er volgens teamleider Irma Raadgeep van het Scala College nodig is om een breed gedragen verandering tot stand te brengen. De onderwijsontwikkelingen op haar school verliepen niet zonder slag of stoot. Na vier jaar is het echter zo ver: leerlingen gaan meer gepersonaliseerd leren.
Kort samengevat: van elk vak wordt één uur in een flexibel roostergedeelte geplaatst. De flexibele uren vullen leerlingen zelf in: met extra tijd voor vakken die ze moeilijk vinden, of juist met verdiepingswerk voor andere vakken.
Vakoverstijgend
Parallel daaraan werken docenten meer vakoverstijgend. “Dat is eenvoudiger dan we op voorhand dachten”, zegt Nelleke van der Meer, docent Nederlands en als lid van de onderwijscommissie van begin af aan betrokken bij de ontwikkelingen. “Het hoeft niet meteen met grote projecten, je kunt ook zoeken naar natuurlijke overlap.” Ze noemt haar eigen vak, Nederlands. “Bij natuurkunde hebben de leerlingen het over kernenergie, bij mij krijgen ze daar teksten over te lezen of maken een schrijfopdracht. We merken dat het leerlingen motiveert als ze samenhang tussen vakken zien.”
Een A4 als basis
Teamleider Irma is blij dat de school vier jaar geleden al met voorbereiden begon. “De urgentie was toen niet groot en we voelden dat dít het moment was om te veranderen. Je kunt beter rustig een gedegen plan maken, dan op een gegeven moment móeten veranderen. Dan weet je zeker dat je op weerstand stuit.” Aan het einde van het eerste, oriënterende jaar lag er een A4 waarop stond omschreven wat de doelen en wat van iedereen werd verwacht. Dat A4-tje werd de basis.
Roostervraagstuk
Een onderwijscommissie, waarin drie docenten meedachten, stelde vervolgens drie pijlers centraal: vakoverstijgend onderwijs, keuze voor leerlingen en onderzoekend leren. Alle inspanningen ten spijt was het plan aan het eind van jaar twee nog niet meer dan ‘los zand’. Een constructiegroep bracht in jaar drie weer lijn in de toekomstvisie. Irma: “Van de drie pijlers zagen we ‘keuze voor leerlingen’ steeds belangrijker worden. Toen werd het meer een roostervraagstuk. Gelukkig ging de roostermaker de uitdaging aan.”
Goodwill onder docenten
De voorbereiding van de verandering vroeg – en vraagt – veel inzet van docenten. Van hen allemaal wordt verwacht dat ze dinsdagmiddag op school zijn. Nelleke: “We beginnen en eindigen de middag samen, daartussenin werkt iedereen aan de invulling van het plan.” Irma: “We hebben goodwill onder docenten gekweekt door extra uren voor ze te regelen. Daar hebben we voor gestreden en verschillende subsidies voor aangevraagd. Het voelde voor hen als erkenning: dit project kost tijd en wij zien dat.”
Iedereen doet mee
“Volgend jaar rond deze tijd zijn we ongetwijfeld nog kinderziektes aan het oplossen”, zegt Irma. “Ik knijp hem best. Toch weet ik zeker dat het gaat lukken. We hebben ons jaren voorbereid, hebben geleerd van dingen die niet goed gingen en ontdekten gaandeweg wat wél werkt. En het belangrijkst: iedereen doet mee. Ik vind het bijzonder en waardevol dat dat is gelukt.”
Tips
Heeft het Scala College tips voor andere scholen die docenten mee willen krijgen in een ingrijpende vernieuwing? Irma: “Natuurlijk zijn er collega’s die moeten wennen aan het idee van een nieuw onderwijssysteem, maar door ze steeds mee te laten praten, neem je al veel tegenzin weg.” Daarnaast, denkt ze, is het goed om soms gewoon knopen door te hakken. “Op een gegeven moment is een besluit genomen en dan is het wat het is. Misschien flauw, maar dan zeg ik: ‘Je wilt toch ook niet dat je tandarts nog hetzelfde werkt als dertig jaar geleden?’”
Ervaring met gepersonaliseerd, vakoverstijgend en flexibel leren? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
