De sociale relatie tussen docent/leerkracht en leerling(en) is een cruciaal aspect in het ontstaan van motivatie. Je kunt jouw sociale relatie met je leerlingen op een groot aantal verschillende manieren positief beïnvloeden. Eén mogelijkheid om beoordelen (zoveel mogelijk) te vervangen door reflecteren.
Waarom beoordelen vervangen door reflecteren?
In het onderwijs vinden wij het over het algemeen belangrijk om het leerproces van leerlingen te kunnen volgen. Meestal doe je dit door werk van het kind te controleren en te beoordelen. Je wijst de leerling op zijn of haar fouten. Soms rechtstreeks door met een pen de fouten aan te strepen, soms indirect door het geven van een cijfer of het indelen op een bepaald niveau.
Het leerproces volgen door te controleren en beoordelen heeft als groot nadeel dat het de relatie tussen jou en de leerlingen negatief beïnvloedt. Maar wat is dan je alternatief? Je wilt je leerlingen immers wel aan het werk krijgen en houden én het is belangrijk voor je om te weten wat iemand wel of niet kan om door te kunnen met een volgende stap in het leerproces.
Dan is het voeren van reflectiegesprekken de oplossing!
Postieve effecten van reflecteren
Met een reflectiegesprek bereik je een aantal belangrijke doelen:
– Het ‘leren leren ‘ van de leerling wordt gestimuleerd doordat hij terugkijkt op zijn eigen leerproces en zelf ontdekt wat een volgende keer beter kan. Hierdoor gaat het leerproces steeds beter verlopen.
– De leerling leert écht van zijn eigen fouten. Met jouw hulp kijkt het kind bewust naar wat goed ging en wat minder goed en stelt de zelf vast wat verbeterpunten zijn.
– Leren wordt meer motiverend. Wanneer je leerlingen de kans geeft om zelf de verbeterpunten in hun leerproces aan te geven, dan motiveert dit veel meer dan wanneer jij hen vertelt wat er beter moet. Uit eigen ervaring weet je ongetwijfeld dat je meer gemotiveerd bent om iets te doen of te veranderen als je zelf hebt bedacht dat er iets beter kan. Denk bijvoorbeeld aan het invoeren van een nieuwe werkvorm. Als je zelf merkt dat je oude werkvorm minder goed werkt, ga je zelf actief op zoek naar iets beters. Je bent gemotiveerd en gestimuleerd om die verbetering door te voeren. Krijg je tijdens een vergadering te horen dat het management besloten heeft dat iedereen met een nieuwe werkvorm moet gaan werken dan zul je hier veel minder zin in hebben. Sterker nog, misschien doe je zelfs moeite om je aan deze ‘verbetering’ te onttrekken.
– Jij en de leerling krijgen inzicht in het niveau van bekwaamheid. Jij kunt daardoor inschatten in welk stadium van het leerproces de leerling zich bevindt. En de leerling kan trots zijn op wat hij allemaal al bereikt heeft.
– De zelfstandigheid van de leerling wordt vergroot doordat hij de vaardigheid om te reflecteren op zijn eigen leerproces steeds vaker en steeds eerder zal inzetten. Dit vormt een fantastische basis voor levenslang leren.
In het volgende artikel lees je hoe je effectief reflectiegesprekken kunt voeren!
© 2007-2008 Linda Spaanbroek/Ga naar www.alledagenpauze.nl voor het aanvragen van Linda’s gratis e-boek ‘7 Motivatiekrachten in uw school’.
