Bij het beoordelen van het rekenwerk van de kinderen moet een leerkracht niet alleen beoordelen of het antwoord goed is, maar vooral ook of het kind gerekend heeft met een efficiënte strategie. Maar hoe zorg je ervoor dat de kinderen met een efficiënte strategie leren rekenen? En hoe observeer je hun vorderingen?
Dit artikel is afkomstig uit het Praxisbulletin van januari 2019 en is geschreven door Ceciel Borghouts. Praxisbulletin is een praktisch, onafhankelijk vakblad voor basis- en speciaal onderwijs en verschijnt 10 keer per jaar . Elke maand delen we een speciaal geselecteerd artikel uit de nieuwste editie! Meer weten? Kijk op www.praxisbulletin.nl.
Om goed in te kunnen spelen op onderwijsbehoeften van kinderen, moet de leerkracht weten waar ze al goed in zijn en waar ze nog moeite mee hebben. Het is belangrijk om dat in beeld te hebben. Dit vraagt om dagelijks scherp en precies observeren tijdens de rekenles. Dat kan met het drieslagmodel. De drie assen van het model (betekenis verlenen – uitvoeren – reflecteren) bieden veel mogelijkheden tot observeren. Wanneer je weet op welke as de problemen liggen, is meteen helder waar de les en/of de hulp zich op moet richten. In dit artikel lees je hoe de onderste as van het drieslagmodel – de as van uitvoeren – een rol kan spelen bij goed rekenonderwijs.
Drieslagmodel: een korte uitleg
Wanneer je kinderen een contextopgave of verhaalsom voorlegt, is het de bedoeling dat zij de benodigde reken-wiskundige informatie uit de context halen. De kinderen geven betekenis aan de context en stellen zich vragen als: Waar gaat het over? Wat ga ik uitrekenen? En welke som/bewerking hoort daarbij? Aan de hand van deze vragen maken kinderen de stap van context naar bewerking. Vervolgens moet die bewerking worden uitgevoerd, om zo te komen tot een oplossing. Ten slotte reflecteren de kinderen: ze koppelen de oplossing terug naar het oorspronkelijke probleem – de oorspronkelijke context: wat heb ik uitgerekend en kan het antwoord wel kloppen?
Drieslagmodel: as van uitvoeren
Op de as van uitvoeren zijn twee observatiepunten van belang:
- Het antwoord moet goed zijn
- De kinderen moeten rekenen met een efficiënte strategie
Dit betekent dat bij het beoordelen van sommen in de schriften, de werkboeken en bij de toets niet alleen geobserveerd en beoordeeld moet worden of het antwoord goed is. Ook moet je nagaan of het kind heeft gerekend met een efficiënte strategie. Zo nee, dan is het werk of de toets onvoldoende. Maar wat zijn efficiënte strategieën? Wie bepaalt dat? En hoe kom je erachter of kinderen rekenen met die strategie?
Efficiënte strategieën?
Er is heel wat onderzoek gedaan naar wat efficiënte basisstrategieën zijn. Bij een goede rekenmethode staat in de handleiding vermeld wat deze basisstrategieën zijn. De leerkracht krijgt zo ondersteuning en kan de kinderen efficiënte strategieën aanleren. Dit aanleren speelt vooral in de groepen 3, 4 en 5, omdat het in die groepen over basisvaardigheden gaat. Reik varianten (variastrategieën) pas aan wanneer de kinderen de basisstrategieën goed onder de knie hebben. Het verschilt per kind hoelang ze hiervoor nodig hebben.
Het is niet (meer) zo dat we alles maar uit de kinderen laten komen en dat alles wat de kinderen verzinnen ook goed is. De regie ligt bij de leerkracht. Die weet (ondersteund door een goede methode) wat wel of niet goed is. Kinderen leren uiteindelijk (onder leiding van de leerkracht) op basis van de getallen een verantwoorde keuze te maken voor een strategie. Lees meer praktische tips voor het observeren en gebruiken van de gewenste strategie in het volledige artikel Rekenen met een efficiënt strategie.
Hoe observeer jij de rekenstrategieën en vorderingen van je leerlingen? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
