Femke Halsema twittert over haar afscheid, Sylvia Witteman geeft DigiD ‘en plein publique’ de vinger en Julian Assange deelt ons mede dat leiders op mondiaal niveau hun zaakjes niet op orde hebben. Alles – van klein tot groot, kaf tot koren – vindt een plek op social media. En staat het niet op facebook of twitter, dan zetten we het er in 1 muisklik zelf wel op. De overgrote meerderheid hiervan is onschuldig, maar een te groot deel richt meer schade aan dan we aanvankelijk denken.
WikiLeaks
De kwestie WikiLeaks. Transparantie viert hoogtij en de wereld staat op zijn kop. Alles wat Assange naar buiten brengt, wordt in mum van tijd door internetters verspreid, en voedt daarmee ons massale wantrouwen naar de overheid. Gevolg: angst. De angst dat niemand de wereld onder controle heeft.
We denken dat we alles willen weten van de wereld, maar is dat wel zo?
Kijk naar ouders van puberende kinderen; als zij tot in detail weten wat hun kinderen uitspoken, worden ze daar vaak niet gelukkiger van. Ze maken zich extra zorgen, terwijl het gedrag van hun kinderen dikwijls gewoon bij de leeftijdsfase hoort. Wantrouwen groeit en de kloof tussen ouder en kind wordt groter.
Daarnaast is geen enkele krant meer objectief en is online werkelijk alles te vinden. Dit zijn dingen die ons wantrouwen voeden en het gevoel geven dat we met zijn allen bedonderd worden. Een onprettig gevoel waar we niets aan kunnen doen. Dus: hoe transparant willen we de wereld hebben?
Andersom
We keren de vraag om: bekijk dit leuke initiatief van KLM waarin zij wachtende reizigers verrassen met een persoonlijk cadeautje. Een presentje dat goed bij de persoon past. Dat weten ze omdat ze bij de KLM de desbetreffende passagier in het geheim hebben gegoogeld, gefacebookt of getwitterd. Zo zijn ze erachter gekomen welke interesses de passagier heeft en dus met welk cadeautje ze blij gemaakt kunnen worden.
Charmant initiatief. Maar ook op het randje van privacy. Of niet? De informatie die de KLM over de passagiers gevonden heeft, is immers door henzelf op facebook of twitter gezet. Social media zijn openbaar en dus heeft KLM geen toestemming nodig deze te bezoeken. In een paar muisklikken weten ze alles wat jijzelf op internet hebt gezet.
Dossier Zelf Vertrouwen
Het wordt echter een stuk gewaagder wanneer anderen bepalen wat er online over jou te vinden is. Dit is iets waar mensen met een publieke functie mee kampen, zoals politici en mensen in een rechterlijk ambt.
“De opkomst van sociale media (…) zou een rol spelen bij de erosie van het vertrouwen in de overheid”, meldt het ANP. Dit wordt gezegd naar aanleiding van het dossier Zelf Vertrouwen, dat vorige week door de Stichting Nationale DenkTank werd aangeboden aan minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) en Nationale Ombudsman Alex Brenninkmeijer.
”Snelle verspreiding via internet van verhalen en beelden van spanningen op straat en incidenten ondermijnen het gezag van de politie”. Het dossier geeft inzicht en adviezen aan instanties die problemen ondervinden door de transparantie van social media. Hoe zij de kloof tussen instantie en burger kunnen verkleinen en het vertrouwen kunnen terugwinnen.
Wie werkt in het onderwijs is evengoed kwetsbaar. Waar leerlingen vroeger in het fietsenhok en middels briefjes kritiek uitten op de mensen voor de klas, biedt social media daar nu een publiek platform voor. En is iedereen hier binnen mum van tijd deelgenoot van. Anderzijds verlaagt dergelijke transparantie de drempel om leerlingen te betrekken bij besluitvorming die hen aangaat.
Hoe open zouden scholen moeten (en kunnen) zijn? Hoe gaat u daar als docent mee om? Waar ligt de grens? Laat het ons weten op deze blog.
