De meeste leerlingen hebben, in meer of mindere mate, weleens last van faalangst. Bij aanvang van een belangrijke toets bijvoorbeeld, of wanneer alle ogen tijdens een presentatie op één leerling zijn gericht. Vervelend, maar gelukkig niet onoverkomelijk. Wat doet u om uw leerlingen zo veel mogelijk op hun gemak te stellen?
Faalangst is een angst die optreedt als een leerling een prestatie moet leveren die minder goed zou kunnen gaan dan gehoopt of zelfs zou kunnen mislukken. Leerlingen kunnen om uiteenlopende redenen faalangstig worden. Toch blijkt dat op school vaak dezelfde situaties voor faalangst zorgen. Net voor of tijdens het geven van een presentatie bijvoorbeeld. Voor de klas moeten staan of klassikaal (mondeling) aan de beurt komen zijn sowieso belangrijke triggers voor faalangst. Ook commentaar of het terugkrijgen van een slecht cijfer kan faalangst in de hand werken. Als docent kunt u van alles doen om faalangstigheid te verminderen of zelfs weg te nemen. De redactie van onderwijs van Morgen struinde het internet af op zoek naar advies en best practices:
Leraar24: Faalangst herkennen en aanpakken
Kristin Drijvers geeft faalangsttraining aan leerlingen op het Amsterdams Lyceum. Deze video op Leraar24 biedt inzicht in hoe zo’n training precies in zijn werk gaat en wat de leerlingen ervan opsteken. Volgens Drijvers is het etiket ‘faalangst’ meestal een resultaat van iets diepers. Bijvoorbeeld doordat een leerling niet genoeg van zichzelf houdt, of dat hij een gevoel van onbehagen of onvermogen heeft. Tijdens de training leren leerlingen om te gaan met hun angst en hun negatieve gevoelens om te zetten in positieve gedachten en ervaringen. Ook technische aspecten (hoe plan je werk in en hoe leer je grote hoeveelheden lesstof?) en lichamelijke aspecten (wat eet je en beweeg je genoeg?) komen aan bod.
Klasse.be: 11 tips
Op de website Klasse.be verscheen onlangs een artikel met daarin 11 simpele tips om faalangst bij leerlingen te verminderen. Zorg er bijvoorbeeld voor dat een toets begint met een makkelijke opdracht. Faalangstige leerlingen krijgen zo meer vertrouwen in hun capaciteiten. Ook is het belangrijk om duidelijke feedback te geven: vertel precies wat de leerling goed heeft gedaan en wat beter kan. Lees de andere 9 tips in het artikel op Klasse.be. Bent u op zoek naar tips met betrekking tot het voeren van coachende gesprekken met leerlingen en/of ouders? Lees dan eens het artikel ‘Gesprekstips: Hoe pak je faalangst aan?’.
Gedragsproblemen in de klas in het voorgezet onderwijs
door Anton Horeweg
Zorgplicht en passend onderwijs spelen ook in het voortgezet onderwijs een belangrijke rol. Daarom is van Anton Horeweg een speciaal voor het voortgezet onderwijs aangepaste versie van zijn boek Gedragsproblemen in de klas verschenen. Van docenten wordt steeds meer verwacht dat ze zo veel mogelijk leerlingen binnen het reguliere onderwijs houden. Ook leerlingen met (forse) gedragsproblemen of gedrags- en ontwikkelingsstoornissen. Dit boek biedt de kennis om leerlingen die extra zorg behoeven optimaal te begeleiden. In ieder hoofdstuk wordt een probleem of stoornis behandeld zoals AD(H)D, ASS, depressie, faalangst en pestgedrag. Met deze praktische handleiding, inclusief theoretische onderbouwing, kan elke docent meteen aan de slag in de eigen klas.
Methode: Lefgasten
Ook voormalig docent muziek en CKV Pia Crul geeft, inmiddels al 17 jaar, faalangsttrainingen aan leerlingen, studenten én volwassenen. Uit ontevredenheid over bestaande methodes, lanceerde Crul in 2009 haar eigen lesboek over faalangst: Lefgasten. Met deze methode leren leerlingen van 12 tot en met 18 jaar faalangst te overwinnen met behulp van praktische oefeningen en praktijkvragen. Met deze methode krijgen leerlingen inzicht in vragen als ‘Wat is faalangst?’, ‘Waarom een cursus?’ en ‘Hoe signaleer je faalangst?’. Ook biedt het boek handvatten aan docenten en schoolleiders op het gebied van faalangstprotocollen en de rol die ouders kunnen spelen bij het overwinnen van faalangst. Lees verder over de methode op de website van Crul.
Wat doet u om faalangstige leerlingen zo veel mogelijk op hun gemak te stellen? Deel uw tips en suggesties via onderstaand reactieformulier.
