2028-2078: stelt u deze periode in de toekomst eens voor. Het is een kleine denkoefening die ik regelmatig voorleg aan professionals in het basisonderwijs. Waarom die jaartallen? Ze staan voor de periode waarin de vierjarigen van nu als burger en werkende actief zullen zijn in de samenleving. Dezelfde vierjarigen die in september aan de voorbereiding op die periode gaan beginnen, met knikkende knietjes en snikkende ouders op hun allereerste schooldag. Dezelfde vierjarigen die u gaat leren om te tellen, te tekenen, om ruzies op te lossen en ga zo maar door.
Werkt u in een andere vorm van onderwijs, pas dan zelf even de jaartallen aan. Lerarenopleiders aan de pabo’s bereiden startende studenten voor om over vier jaar kleuters te gaan begeleiden richting de periode 2032-2082. Brugklassers stoomt u klaar voor de periode 2020-2070.
Terug naar 2028. Dat is vandaag plus zestien jaar. Ga nu eens zestien jaar terug in de tijd: we belanden in de vorige eeuw. We werkten met Windows 95, internet was nog voor nerds en we belden mobiel met dumbphones. Wat is er sindsdien veel veranderd, niet alleen in, maar vooral ook door ontwikkelingen in de technologie. Ik geef het op een digitaal briefje: de komende 16 jaar gaat er nog veel meer veranderen…
Genoeg gerekend. Nu de boodschap, want denken over de toekomst waarop u uw leerlingen voorbereidt is allerminst vrijblijvend. Het is een opdracht. Als ik een politicus in aanloop naar de verkiezingen zou zijn, zou ik zeggen: iedere leraar een trendwatcher. En ach, waarom zou ik dat als columnist ook niet gewoon doen: iedere leraar een trendwatcher!
Denk na over de toekomst, de rol die uw vakgebied daarin speelt, de vragen die op jonge mensen af gaan komen, volg professionele trendwatchers, lees rapporten van organisaties die zich bezighouden met het volgen van ontwikkelingen, zoals het CPB, beleg een brainstormsessie met uw team om vast te stellen hoe het onderwijs meer toekomstproof kan worden en verdiep u in publicaties over 21st Century Skills. Of zoals professioneel trendwatcher Adjiedj Bakas me in 2009 uitlegde: ‘Trendwatchen is een kwestie van je oren en ogen openhouden voor alles wat er om je heen gebeurt. De grote lijnen ontdekt u door veel te lezen, te luisteren en te kijken. Volg de media, scan de krantenkoppen en vertaal wat u leest naar uw eigen vak of naar nieuwe thema’s die de moeite waard zijn om te behandelen.’
Ik ga graag nog een stapje verder. Volg niet alleen wat de periode 2028-2078 gaat vragen, maar denk ook na over hoe u er als onderwijsmens een bijdrage aan kunt leveren dat deze periode er een wordt van meer verdraagzaamheid, duurzaamheid, gezond en betekenisvol leven enzovoort. Zo wordt u ook een trendsetter.
Hoe vertaalt u toekomstscenario’s naar concrete leeractiviteiten en -inhouden voor uw leerlingen?
