Een paar jaar geleden scoorde een van mijn 6 vwo-leerlingen minder goed voor zijn betoog dan verwacht. Hij had een 5,6 en snapte niets van dat punt. Hij had er immers veel tijd in gestoken en veel individuele feedback gehad. Het zette me aan het denken: Hoe kan een slimme leerling met hard werken én tussentijdse feedback toch een mager punt scoren?
Dit artikel verscheen eerder op Toets.nl en is geschreven door Anke Swanenberg, docent Nederlands en mentor op het Stedelijk College Eindhoven.
Zelf nadenken
In de eindexamenklassen moeten de leerlingen bij ons op school een betoog of beschouwing schrijven, aan de hand van een documentatiemap over een zelfgekozen onderwerp. Voor veel vwo-leerlingen, die hun jaren op school doorbrengen onder het mom van ‘minimale inspanning met maximale resultaten’, vallen de voorbereidende werkzaamheden tegen. Ze moeten zèlf nadenken over hun persoonlijke traject. Daar komt verantwoordelijkheid bij kijken. De perfecte gelegenheid om als docent gestructureerde individuele feedback te geven. In de stukjes informatie die de leerlingen krijgen van de docent, worden ze zelf gestimuleerd om de sleutel te vinden tot de vervolgstap.
Vallen en opstaan
Bij zo’n leerproces moet er ruimte zijn voor fouten. Leerlingen leren namelijk het meest door vallen en opstaan. Na al die hobbels zijn ze dan ook enorm trots op hun eindresultaat. Ze hebben zichzelf niet alleen ontwikkeld in de vakinhoudelijke leerdoelen, maar ook in hun verantwoordelijkheid en zelfstandigheid. Maar bij de leerlingen waarbij het eindresultaat geen reflectie is van hun inspanningen, is er dus blijkbaar iets misgegaan. Soms is dat een kwestie van ‘wat er niet in zit, kan er ook niet uitkomen’. Maar er zijn ook leerlingen die door de individuele begeleiding in de veronderstelling zijn dat ze voorgekauwd krijgen wat ze moeten doen. Uiteraard is dat niet de bedoeling van de feedback: de docent brengt ze op het juiste spoor, maar daarna moeten ze zelf de verdieping in.
Feedback voor leerling én docent
Dat was ook het probleem bij mijn 6 vwo-leerling. Hij heeft hard gewerkt, maar miste de verdieping die hij uit de individuele feedback had kunnen halen. Niet alleen hij heeft geleerd van deze situatie, maar ook ik als docent. Mijn valkuil is dat al die individuele aandacht de indruk wekt dat het niet meer fout kan gaan. Bovendien gaat niet elke leerling op dezelfde manier met feedback om. Ik heb geleerd dat feedback geven geen garantie is op goede resultaten. Momenteel is mijn nieuwe lading examenkandidaten druk bezig met de voorbereidingen voor het laatste schrijfexamen. Daarom let ik extra goed op hun reacties op de gegeven feedback. Zo groeien we samen en proberen we met maximale inspanning maximale resultaten te behalen.
Ook van Anke Swanenberg:
Anke Swanenberg (29) staat voor de klas op het Stedelijk College Eindhoven. Daar geeft zij Nederlands aan bovenbouwklassen havo en vwo. Ook is ze mentor van 5 havo-leerlingen. In haar maandelijkse blog deelt ze haar visie en ervaringen rondom het onderwerp toetsing. Ze hoopt daarmee een herkenbaar beeld te schetsen van wat er in de praktijk gebeurt.
