Leerkrachten van de maand
Geef je wel of geen hand? Maak je oogcontact? En hoe verwelkom je iemand écht? Voor Juf Lyla Taha en directeur van Taal Expertise Centrum (TEC) Walcheren, een school voor nieuwkomers, zijn het geen kleine vragen. Als dochter van een Egyptische vader en Nederlandse moeder kent ze de waarde van culturele verschillen én de kracht van verbinding: “Het begint allemaal bij een veilig gevoel!”
Je bent half Egyptisch, half Nederlands. Hoe gebruik je jouw eigen jouw levensverhaal om nieuwkomers te begeleiden?
‘Mijn achtergrond helpt me nieuwkomers beter te begrijpen, vaak zonder dat ik me daar bewust van ben. Kleine dingen, zoals een hand geven of oogcontact maken, kunnen al een verschil maken. In de Egyptische cultuur geeft niet iedereen zomaar een hand. Als je dat begrijpt, kun je je beter inleven en vooroordelen voorkomen. Ook kijk ik door een roze bril bij kinderen. In Nederland moeten ze ineens fietsen, een jas dragen, én een nieuwe taal leren. Als een kind ‘lastig’ gedrag vertoont, vraag ik me af: is dit stress, trauma, of een cultuurshock? Veiligheid en rust zijn de basis voor goed onderwijs.’
Je bent inmiddels ook directeur. Waar let je op bij het aannemen van nieuwe leerkrachten?
‘Niet iedere goede leerkracht uit het reguliere onderwijs is automatisch een goede leerkracht voor onze school. We hebben flexibele leerkrachten nodig. In een klas met 15 leerlingen zit iedereen op een ander niveau. Plotseling vertrekt een leerling, of komt er een nieuwe bij. Het vraagt niet alleen om didactische kwaliteiten, maar ook om emotioneel management.’
Ouders en kinderen mogen in de witte stoel hun verhaal doen: lachen, huilen, schreeuwen, alles mag.
Wat is de grootste uitdaging in het onderwijs van nieuwkomers?
‘Goed onderwijs combineren met een trauma-sensitieve aanpak. Vanaf het eerste moment moet je een leerling zien en een veilig gevoel geven, bijvoorbeeld met een glimlach of knipoog. Ik probeer altijd te begrijpen wat achter het gedrag van een kind zit. Is het brutaal, of speelt trauma of een cultuurshock mee? Daarnaast is samenwerken als team cruciaal. Sta open voor elkaars hulp. Als je samen voor een veilige basis zorgt, kun je écht het verschil maken – voor zowel leerlingen als collega’s.’
Je hebt een ‘witte stoel’ in jouw kantoor staan, vertel!
‘De witte stoel kwam eigenlijk per toeval in mijn leven. Toen ik net directeur werd, wilde ik mijn nieuwe kantoor wat huiselijker maken. Ik vond een grote, witte stoel op de weggeefhoek van Walcheren. Ondertussen is die stoel veel meer geworden dan alleen een meubelstuk en organisch gegroeid tot een plek van rust. Als leerlingen daar in plaats van aan mijn bureau zitten, voelt het meteen ontspannener. Ouders en kinderen mogen er hun verhaal doen: lachen, huilen, schreeuwen, alles mag.’
Kunnen reguliere basisscholen zoiets creëren?
‘Zeker. Ik merk dat een huiselijke sfeer echt verschil maakt. Een fijne leeshoek, of een paar kussentjes op de grond kunnen zorgen voor rust in de klas. Kinderen liggen dan op de grond met een boek of zitten lekker bij elkaar. Het is zoveel fijner dan strak in tafeltjes en rijtjes. Ook voor leerkrachten is het belangrijk om een rustmoment te creëren. Een kop koffie drinken, samen mopperen of zuchten – helpt enorm. In het onderwijs blijven mensen maar doorgaan.’
Misschien deden ze het in hun thuisland heel goed en hebben ze nu moeite met de overgang.
Op jullie school leren nieuwkomers de taal vaak via thematisch onderwijs. Wat maakt die aanpak effectief?
‘Je moet taal betekenisvol maken. Woorden zoals ‘dokter’ en ‘echo’ leren is veel leuker en effectiever in een thema als ‘ziek zijn’, met prentenboeken en praktijkvoorbeelden. Het verbindt taal met de echte wereld. Dat is effectiever dan taal leren achter een laptop.’
Hoe werk je samen met ouders, ondanks taal- of cultuurbarrières?
‘Het begint met bruggenbouwers. Dat zijn mensen met kennis van een specifieke cultuur die kunnen bemiddelen tussen ouders en school. Wij hebben bijvoorbeeld een Oekraïense vrouw die ons helpt om met Oekraïense ouders te communiceren. Soms reageren ouders boos omdat ze druk voelen – niet omdat ze iets persoonlijk tegen jou hebben. Als je iemand hebt die de culturele achtergrond uitlegt, kun je veel misverstanden voorkomen. En neem altijd een tolk bij belangrijke gesprekken!’
Wat drijft je in je werk met nieuwkomers, en wat wil je leerkrachten vooral meegeven?
‘Wat mij inspireert, is het verschil dat je kunt maken. Probeer zonder vooroordelen naar een leerling te kijken. Veel van deze kinderen hebben een moeilijke tijd achter de rug. Misschien deden ze het in hun thuisland heel goed en hebben ze nu moeite met de overgang. Ik weet hoe het is om tussen twee culturen op te groeien. Mijn Nederlandse moeder en Egyptische vader gaven mij veel mee, maar het zorgde ook voor onzekerheid. Nu ben ik trots op die twee culturen en talen. Dat wil ik ook aan kinderen meegeven: wees trots op wie je bent en gebruik je achtergrond als kracht!’
Word ook leerkracht van de maand
Heb jij een bijzonder verhaal en wil je ook als leerkracht van de maand geïnterviewd worden? Of wil je een collega voordragen? Laat het ons weten op redactie@malmberg.nl.
