School: Daltonschool Engelenberg in Kampen
Geeft les aan: groep 8
Aantal jaar voor de klas: 9 jaar
Atke stimuleert openheid in de klas. Zo is ze zelf open over het feit dat ze met een vrouw getrouwd is.
Openheid is…
De basis van een goed pedagogisch klimaat en nodig voor goede burgerschapslessen. Het betekent dat je in een veilige situatie 100% jezelf durft te zijn. Dat je op een vriendelijke manier kunt zeggen waar je voor staat. Dat je argumenten van een ander tot je laat komen. En in interactie met anderen je mening mag heroverwegen.
Hoe doe je dat, het stimuleren van die openheid?
Ik probeer in mijn klas een sfeer te creëren van wederzijds respect. Ik ben net zo veel waard als de kinderen en andersom. Wel heb ik een andere rol. We voeren gesprekken over van alles. Over dingen die we horen in de media. Of een kind komt binnen met ‘dit is er gebeurd!’ Deze gesprekken zijn de fundering van het onderwijs, vind ik. Dan skip ik maar een keer een dictee. De kinderen mogen kiezen of ze deelnemen aan het gesprek of bijvoorbeeld doorgaan met hun weektaak.
Waarom vind je dat zo belangrijk?
Met openheid creëer je openheid. Ik vertel het zelf ook als er iets vervelends is gebeurd in mijn leven. Als je laat zien dat je kwetsbaar bent, laten anderen ook die kant zien. Zo gaat het ook met collega’s. Soms ontdek je dan dat anderen met hetzelfde worstelen.
Leent elk onderwerp zich om er open over te zijn?
Ja, zolang je je mening niet oplegt en respectvol blijft.
Moet je daar als leerkracht niet heel stevig voor in je schoenen staan?
Ja, ik denk het wel. Zelf had ik dit de eerste jaren voor de klas niet zo gekund. Je moet de basisbeginselen van het onderwijs onder de knie hebben, durven loslaten en kunnen bedenken dat het langdurige doel belangrijker is dan dat iedereen recht op zijn stoel zit te luisteren. Want elk kind heeft zijn eigen manier van luisteren en reageren.
Onlangs kreeg je veel aandacht op een bericht op LinkedIn. Vertel…
Ja (lachend), ik had meer dan half miljoen views en zevenhonderd reacties! Het was helemaal niet mijn doel om viral te gaan. Ik schrijf vaker stukjes over mijn werk op LinkedIn.
Wat was er aan de hand?
Ik vertelde op LinkedIn hoe trots ik op mijn klas was. We hadden een gesprek over Arie Slob en de actualiteiten rondom artikel 7 en 23 van de grondwet. De kinderen reageerden op de uitspraken van de minister en zeiden: ‘Dat vinden we oneerlijk. Dit gaat over jou juf, jij woont samen met een vrouw!’ Een kind reageerde met: ‘We moeten hem bedreigen.’ Ik reageerde: ‘Daar zou ik persoonlijk niet achterstaan, maar bedenk samen eens manieren waarop je kunt laten merken dat je het er niet mee eens bent.’ Tien kinderen kwamen na dat gesprek naar me toe en vroegen: ‘Mogen we een brief aan de minister schrijven?’ Ik heb hen uitgelegd hoe je een officiële brief schrijft.
Raakt zoiets je meer omdat je getrouwd bent met een vrouw?
Nou, ik denk dat Black Lives Matter me meer raakte eigenlijk. Tuurlijk, mijn vrouw en ik lopen soms tegen lastige dingen aan, maar dat is niet dagelijks. Ik kan besluiten om niet hand in hand te lopen bijvoorbeeld. Maar gediscrimineerd worden om je huidskleur kan je altijd en overal overkomen. Daar hebben we het ook met de klas over gehad.
Wat heeft het met je gedaan, al die reacties op LinkedIn?
Het was overweldigend! Ik ben positief geschrokken dat dit zo veel losmaakt bij mensen. 90% was vriendelijk. Maar er waren ook onvriendelijke reacties over Arie Slob die ik niet oké vond. Of mensen die zeiden: ‘Jij bemoeit je met de opvoeding van de ouders.’ Of scheldwoorden. Daar heb ik vriendelijk op gereageerd en ik heb aangegeven dat ik het niet met ze eens was. Met de klas keken we naar de reacties. Hoe gaan we hierop reageren? Je kunt niet vanuit een heftige emotie reageren, want het gaat nooit meer van internet af. Een spontane les mediawijsheid.
Hebben ze antwoord gekregen van de minister?
Tot op heden hebben we niets van hem gehoord. De kinderen vinden dat jammer. Maar ik heb uitgelegd dat hij elke dag stapels brieven en mails krijgt. We hebben het ondertussen alweer over andere dingen.
Stel, je wilt als leerkracht ook meer openheid in de klas. Hoe kun je daar morgen mee beginnen?
Practice wat you preach. Hoe reageer je als kinderen hun mening geven? Vraag bijvoorbeeld eens feedback op je les. En laat zien dat je hun opmerkingen waardeert.
Wat wil je andere leerkrachten meegeven?
Durf het gesprek aan te gaan met de klas. Zelfs over onderwerpen die je spannend lijken. Het zal je verrassen waar het toe leidt.
