School:SWS Emmaüs in Leidschendam
Geeft les aan: groep 7
Aantal jaar voor de klas: 11 jaar
Juf Patricia nam een leerling in huis als pleegkind. Als kind ging zij zelf bij haar groep 8-juf wonen.
Een kind uit je klas werd je pleegkind. Vertel…
Thomas was acht jaar toen hij bij ons op school kwam (red.: niet de huidige school van Patricia). Hij woonde toen al in een pleeggezin. Een jaar later ging dat fout en stond hij op straat. Hij had een geschiedenis van tehuizen en pleeggezinnen, en nu zou hij weer van plek naar plek gaan… Ik dacht: wat als wij hem in huis nemen? Mijn vriend en ik wisten al dat we openstonden voor een pleegkind, want we hadden in het verleden vakantiepleegkinderen uit Londen gehad. Zo kwam Thomas bij ons. Tijdelijk, was de bedoeling, maar hij is een jaar gebleven. Thomas had meer hulp nodig dan wij hem konden bieden. Daarom verhuisde hij naar een besloten setting met veel therapie. In die tijd bleven wij zijn weekendpleegouders. Sinds twee jaar woont hij weer fulltime bij ons.
Waarom heb je hiervoor gekozen?
Ik vind dat er genoeg kinderen zijn die een plekje nodig hebben en hoef daarom geen eigen kind op de wereld te zetten. Hoe mooi is het als je je huis en hart kunt openen voor kinderen die je zo nodig hebben? Pleegkinderen hebben vaak een deukje. Zij hebben rust en stabiliteit nodig. Als leerkracht heb ik daar ervaring mee.
Ik weet niet of ik het een aanrader vind om een eigen leerling in huis te nemen. Het was heftig en complex. Werk en privé lopen compleet door elkaar heen. Het kwam zo op mijn pad. Wij zijn dol op Thomas en ik heb er geen spijt van, maar een beetje meer afstand is misschien beter…
Hoe is het om een pleegkind in huis te hebben?
Thomas viel onder toezicht van de staat. We moesten daarom elk half jaar naar de rechter. Dat is best heftig. Er wordt dan besloten of de biologische ouders de voogdij terug kunnen krijgen. In zijn geval was dat niet wenselijk. Zijn ouders hebben hem verwaarloosd, waardoor zijn veiligheid en gezondheid in gevaar kwamen. Uiteindelijk hebben wij, na jaren, de voogdij gekregen over Thomas. Reken maar dat we een feestje gevierd hebben!
Er is veel gesleept met Thomas. Daardoor heeft hij een hechtingsstoornis. Je krijgt een kind waarvan je maar weinig weet, want je krijgt niet zijn hele geschiedenis te lezen. Daar moet je mee dealen. Ik denk dat het een soort doos van Pandora is, waar zeker ook leuke dingen in zitten. Thomas doet het bijvoorbeeld supergoed op zijn werk. Dat talent heeft hij, denken we, van zijn ouders. Ook keek hij enorm op tegen mijn vriend Marcel en kopieerde zijn kleding en gedrag. Hij is vrolijk en grappig. Je merkt dat hij het gezinsleven heeft gemist en dat wil inhalen. Hij yahtzeet bijvoorbeeld graag met ons in de tuin. En toen hij zestien jaar was, zat hij tussen ons in op de bank, met Marcels arm om hem heen. Welke puber doet dat? De meesten hangen horizontaal voor een Playstation.
Hoe gaat het nu met hem?
Goed! Hij is nu achttien en doet een mbo 4-opleiding in de horeca. De docenten zijn helemaal weg van hem en op zijn stage doet hij het heel goed. Door zijn therapieën is hij heel vriendelijk en beleefd geworden. Hij heeft een vriendenkring opgebouwd, wat knap is voor iemand met een hechtingsstoornis. Hij heeft een moeilijk leven, vind ik. Zijn rugzak is niet ineens leeg nu hij achttien is. Je kunt daarom niet verwachten dat hij een ‘standaard’-jongen wordt. En dat hoeft ook niet. Het is ons mannetje. Wij willen dat hij goed terechtkomt.
Zelf ging je bij je juf van groep 8 wonen. Waarom?
Mijn ouders zijn gescheiden en mijn moeder kon niet voor mij zorgen. Ze kwam naar school en zei: ‘We gaan Patricia in een kindertehuis stoppen.’ Mijn groep 8-juf zat toevallig net in het traject om pleegouder te worden en besloot dat ik bij haar kon wonen. Ik heb er tot mijn 24e met veel plezier gewoond.
Heeft dit je keuze om Thomas in huis te nemen beïnvloed?
Doordat ik zelf pleegkind was, is het nemen van deze beslissing zeker makkelijker geweest. Ik kon me goed voorstellen hoe het voor Thomas voelde om naar een nieuw gezin te gaan. En om bij je juf te wonen. Na ruim negen jaar noemt Thomas mij bijvoorbeeld nog steeds juffie. Dat herken ik. Ik vond het als kind ook moeilijk om mijn pleegouders en hun vrienden, haar collega-leerkrachten, bij hun voornaam te noemen.
Ben je door je eigen ervaring een andere pleegmoeder?
Mijn pleeggeschiedenis heeft mij gevormd tot wie ik ben. Daarmee neem ik beslissingen en maak ik keuzes. Of deze anders zouden zijn als ik zelf geen pleegkind zou zijn geweest, weet ik niet. Wel kan ik mij goed inleven in de situatie van pleegkinderen.
Ben je door je pleegmoeder in het onderwijs gerold?
Nee, juist niet! Ik zei altijd: ‘Er zit een steekje bij je los als je in het onderwijs gaat.’ Mijn pleegmoeder was altijd aan het werk. Daarom ging ik de ICT in. Maar uiteindelijk heb ik me toch laten omscholen tot juf.
Wat doe je met je kennis en ervaring op school?
Ik deel wat ik geleerd heb over hechtingsstoornissen. De natuurlijke reactie van leerkrachten is vaak: ‘We moeten er veel liefde in steken en dan komt het goed.’ Vaak werkt dat niet. Een zakelijker benadering is beter voor deze kinderen. Ze hebben grenzen nodig, willen duidelijk oorzaak en gevolg weten. Een relatie aangaan kost hen erg veel energie. Soms kunnen ze het gewoon niet. Het is vervelend voor deze kinderen als mensen verwachtingen hebben waar ze niet aan kunnen voldoen. Van een kind met een gebroken been verwacht je toch ook niet dat het meedoet met gym?
Wat kunnen leerkrachten voor pleegkinderen betekenen?
Ik denk dat het vooral belangrijk is om erover te praten. Dan voelen pleegkinderen zich gezien en gehoord. Dat kan door een kind een spreekbeurt te laten houden of door een passend voorleesboek te kiezen. Je kunt ook meedoen aan projecten in de Week van de Pleegzorg. Wij hadden een keer een uitwisseling waarbij vijf kinderen twee dagen lang in een ander gezin gingen wonen. Zo ervaarden de kinderen hoe het is om met je koffertje naar onbekende mensen in een onbekend huis met onbekende regels te gaan.
Krijg je zelf een pleegkind met een hechtingsstoornis in de klas? Betrek een opmerking, slecht gedrag of gebrek aan aandacht niet op jullie relatie of op jou persoonlijk. Stel grenzen en bied zekerheid en structuur.
Wat wil je andere leerkrachten meegeven?
Kijk naar jouw mogelijkheden: wat wil en kun je bieden? Wij leerkrachten zijn pedagogisch sterk. We stellen op school ons hart volledig open voor kinderen. Kijk eens hoe je dat talent ook buiten je werk kunt inzetten.
Wil je meer informatie over pleegzorg, bijvoorbeeld over de verschillende vormen ervan? Van 30 oktober t/m 6 november is de Week van de Pleegzorg
Voor vragen over pleegkinderen in het onderwijs mag je Patricia ook zelf mailen: pmerk@emmaus.lucasonderwijs.nl.
