Het onderwijs is altijd in ontwikkeling en daarmee ook het onderzoek naar het onderwijs. In deze rubriek bespreken we telkens verschillende onderzoeksresultaten. Deze keer: natuur en techniek in het basisonderwijs.
In een literatuuronderzoek van de Universiteit Utrecht is onderzocht welke factoren bijdragen aan de leerprestaties van kinderen bij natuur en techniek.
Onderzoekend leren
Onderzoekend leren blijkt de beste methode om te leren en de leerkracht heeft een sleutelrol in het stimuleren van een onderzoekende houding bij leerlingen. Enerzijds zijn vakinhoudelijke kennis in combinatie met pedagogische vaardigheden belangrijk. Anderzijds zijn de opvattingen van de leerkracht over natuur en techniek en het vertrouwen dat de leerkracht heeft in de eigen vaardigheid om natuurwetenschappelijk onderwijs te geven bepalend.
De leerkracht maakt het onderwijs
Leerkrachten met veel kennis over de natuurwetenschappen gebruiken de voorgeschreven lesmethodes minder intensief en durven open vragen of probleemstellingen aan leerlingen voor te leggen. Dit stimuleert het onderzoekend leren en zorgt er volgens het onderzoek ook voor dat de leerkracht waarschijnlijk met plezier en een hogere frequentie lesgeeft in dit vak.
Helaas valt de vakinhoudelijke kennis bij leerkrachten in de praktijk tegen. Zij vertrouwen er dus niet op dat zij het onderzoekend leren goed kunnen begeleiden. De onderzoekers pleiten daarom voor meer aandacht voor vakdidactiek natuurwetenschappen bij de pabo en kennisdeling tussen leerkrachten.
Maak het tastbaar
Kinderen hebben vaak moeite om abstracte begrippen als ‘kracht’ en ‘energie’ te herkennen in hun eigen leefwereld. Volgens de onderzoekers kan de leerkracht hierbij helpen met een rollenspel bijvoorbeeld, waarin kinderen met hun zieke huisdier naar de huisarts gaan.
Een andere didactische methode is de analogie. Zoek samen naar een overeenkomst tussen een voor de kinderen bekend concept of bekende ervaring en de natuurwetenschappen. Wanneer je met de leerlingen in een kring staat en het bewegen van elektronen naar een lichtbron uitbeeldt, gebruik je analogie. Met dit soort werkvormen wordt het natuurwetenschappelijke onderwijs levendiger en begrijpelijker.
Meer lezen?
Meer technieken en succesfactoren op les-, leerkracht- en schoolniveau vind je in het onderzoek.
