Scandinavische landen zijn in trek als het gaat om vernieuwende onderwijsconcepten. Het Zweedse Kunskapsskolan, vrij vertaald kennisschool, is daarvan het bekendste voorbeeld. De focus van het concept ligt op gepersonaliseerd leren, waarmee het goed past binnen het huidige onderwijs. Of toch niet?
In Nederland zijn er inmiddels vijftig scholen die gebruik maken van het Kunskapsskolan-concept, waarbij de talenten en ambities van leerlingen centraal staan. Gepersonaliseerd leren is binnen dit concept doorgevoerd tot het uiterste.
Filosofie Kunskapsskolan
Leerlingen werken voor ieder vak op hun eigen niveau. Dat kan voor het ene vak op havo- en het andere vak op vmbo-niveau zijn. Omdat leerlingen hierin zelf de regie hebben, leidt dit volgens Kunskapsskolan tot meer motivatie en behalen leerlingen een hoger niveau. Ook bepalen leerlingen zelf hun leerdoelen op basis van hun sterke en zwakke kanten. Er wordt van hen veel zelfstandigheid verwacht. Maar: de leraar wordt daarmee niet overbodig. Die treedt veelal op als coach.
Kennisschool in Nederland
De eerste vier Zweedse Kunskapsskolan-scholen openden in 2000 hun deuren. Kunskapsskolan heeft in Nederland geen eigen scholen, maar werkt samen met bestaande po-, vo- en mbo-scholen. Kunskapsskolan helpt die scholen met het invoeren van gepersonaliseerd leren op basis van de Kunskapsskolan-kernwaarden. Scholen zijn daarmee niet volledig Kunskapsskolan, zoals in Zweden waar de organisatie zelf scholen opricht, maar Kunskapsskolan-inspired. In deze NOS-reportage over Kunskapsskolan is de directeur van een middelbare school erg positief, mede doordat hij in Zweden heeft gezien dat deze manier van onderwijs werkt.
Kritische noten
Toch worden er ook kritische noten geplaatst. Onder andere door Het Blogcollectief Onderzoek Onderwijs. Volgens hen maakt het korte bestaan van Kunskapsskolan en het relatief kleine aantal leerlingen het bewijs voor het succes van dit concept wankel. Daarbij zeggen de statistieken wel dat Zweedse leerlingen van Kunskapsskolan het beter doen omdat de leerlingen hoger scoren dan het landelijk gemiddelde. Het landelijk gemiddelde in Zweden is daarentegen nog altijd lager dan dat van Nederland.
Daarnaast zijn er steeds meer professoren die twijfels plaatsen bij de onderwijsvernieuwing van de afgelopen twintig jaar, waarbij ook het Kunskapsskolan-concept hoort. Volgens hen is de verantwoordelijkheid voor het onderwijs doorgeslagen naar de lerenden in plaats van de leraren.
Kunskapsskolan in jouw klas
Je kunt als docent niet in je eentje Kunskapsskolan-les geven. Je werkt namelijk niet meer met verschillende lesmethodes per vak, maar met schoolbreed lesmateriaal van Kunskapsskolan. Dit materiaal is zo ontwikkeld dat leerlingen zelf hun leerroute kunnen uitstippelen en het aansluit bij de filosofie van Kunskapsskolan: de leerlingen hebben de regie.
Wil je toch een beetje Kunskapsskolan in je klas? Lessen duren bij Kunskapsskolan slechts twintig minuten. De overige tijd besteed je als docent aan de individuele begeleiding van leerlingen. De rol van de docent omvat dus vooral die van coach. Voer met het oog daarop wekelijks een persoonlijk coachingsgesprek met je leerlingen.
Vind jij dat de regie over het onderwijsproces door dergelijke onderwijsconcepten te veel bij de leerlingen komt te liggen? Of vind je dit juist een uiterst positieve wending? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
