Naam: Coen Speelman
School: Visio Onderwijs Haren
Geeft les aan: groep 1 t/m 8
Aantal jaar in het onderwijs: 8 jaar, waarvan 5 jaar voor Visio
Meester Coen is vakleerkracht bewegingsonderwijs. En daarnaast ook voor vso meervoudig beperkt.
Wat is Visio Haren voor school?
Visio is een school voor leerlingen met een visuele beperking. De leerlingen hebben in elk geval iets aan hun ogen. Daarnaast kan er een andere lichamelijke of verstandelijke beperking zijn.
Is iedereen blind?
Nee, er zijn maar een paar leerlingen die helemaal niets zien. De rest is slechtziend tot zeer slechtziend. Officieel kunnen leerlingen hier komen met dertig procent of minder zicht.
Je bent gymdocent. Is gym niet een van de moeilijkste vakken om te geven?
Het is heel uitdagend! Elke dag is nog steeds een zoektocht. Hoe bouw ik een gymonderdeel om zodat de hele klas mee kan doen? Er zijn zoveel verschillende visusproblemen in de klas: blinde vlekken, kokervisie, één oog blind, niet tegen fel licht kunnen, geen kleuren zien. Of er is niets mis met de ogen zelf, maar het gaat mis in de verwerking van de visuele informatie in de hersenen. Daar moet ik allemaal rekening mee houden.
Hoe groot zijn je klassen?
Bij een enkelvoudige beperking maximaal twaalf leerlingen. Onze klassen zijn in de praktijk vaak kleiner, namelijk zes tot acht leerlingen. Dat vind ik prettig. Daarnaast hebben we ook steeds meer hybride leerlingen. Zij komen een deel van de week bij ons en gaan ook naar een reguliere basisschool. Ons uitgangspunt is: gewoon waar het kan, speciaal waar het moet.
Hoe ziet je gymzaal eruit?
Het is belangrijk om alle overbodige informatie weg te halen en hem zo simpel mogelijk te houden. Daarom hebben wij een effen blauwe vloer zonder lijnen. Daaromheen zit een grote gele streep met reliëf. Hier gaat de vloer over in een ander materiaal. Zo weet iedereen waar de gymvloer is. We werken in de zaal met grote contrasten. Ik leg dus geen blauwe hoepel op de grond, maar een knalgele.
Kun je spellen met de kinderen doen?
Ja, maar spellen waarbij je moet samenwerken zijn lastiger dan individuele oefeningen. Samen spelen gaat vaak te snel en de communicatie tijdens een wedstrijd is te subtiel. Balspelen waarbij de bal in de lucht is, doe ik bijna niet. Voetballen doen we wel met een aangepaste bal. En tikkertje kan ook. De tikker krijgt dan een opvallend geel hesje aan en een armband met een belletje om. Een kind dat helemaal blind is, loopt langs de muur van vrijplaats naar vrijplaats.
Wat doe je bij kinderen die er een verstandelijke beperking bij hebben?
Bij lagere-niveaugroepen doe ik veel zelfredzaamheidoefeningen. Een parcours bijvoorbeeld waar ze veel op en af moeten klimmen. Ergens omheen, doorheen. Veel leerlingen zien bijvoorbeeld geen diepte. Het is belangrijk dat zij in het dagelijks leven van een stoepje af durven te stappen.
Geef je ook tips aan reguliere scholen?
Ja, ik sta twee dagen voor de klas en daarnaast werk ik bij de landelijke helpdesk ‘bewegen en sport’ van Visio. Iedereen in het land die een vraag heeft over sporten met een visuele beperking kan ons bellen. Ook scholen en kinderen doen dat. En soms vraagt een ambulant begeleider of ik mee kan kijken op een school.
Heb je een tip voor leerkrachten in het reguliere onderwijs?
Blijf altijd in gesprek met de leerling. Dat vergeten we vaak, want wij professionals kunnen onderling heel goed met elkaar babbelen. De ambulant begeleider, de mentor, de leerkracht. Maar wat wil het kind? Vragen we dat echt goed? Of doen we aannames? Erachter komen wat voor een leerling werkt, kun je het best met de leerling zelf doen.
Waarom heb je voor dit soort onderwijs gekozen?
Speciaal onderwijs heeft me vanaf begin het meest getrokken. Het is simpelweg het allerleukste onderwijs. Het is nooit saai en ik vind de leerlingen heel fijn. Het is vaak wit of zwart bij ze. Als zij boos zijn, zijn ze echt héél boos. Dan is dat maar duidelijk. Het grootste deel van de tijd is het ‘wit’, de meesten zijn heel positief. Ik maak de hele dag grappen met ze. En je bent iemand voor ze. Deze leerlingen kun je écht helpen.
Kun je daar een voorbeeld van geven?
Laatst heeft een van mijn leerlingen op het voorgezet onderwijs na acht jaar zwemles zijn diploma gehaald. Daar heb ik hem bij kunnen helpen. Niemand dacht dat het hem ooit zou lukken.
Heb je nog een mooie anekdote?
Toen ik hier net kwam werken, werd er heel rechtlijnig lesgegeven. Ik probeerde dat dus ook te doen. Ik was weken bezig om met strakke instructie een meisje te leren over een blok te klimmen. Maar dat paste niet bij mij. Op een dag besloot ik het anders te doen. Ik zetten spullen in de gymzaal en zei: ‘Jongens ga je gang!’ Na drie weken klom dit meisje uit zichzelf over het blok. Vanuit vrij spel en bewegen, durfde ze het wel. Ik was enorm trots en dacht: misschien moet ik er zelf anders naar gaan kijken? Ik moet op zoek naar een manier die bij haar en ook bij mij als docent past.
Wat wil je andere leerkrachten meegeven?
Wees niet bang om te falen. Als het een keer niet lukt, je les loopt niet, ga dan in gesprek met je klas. Hoe kan het anders? Probeer het daarna gewoon nog een keer. Als je buiten de gebaande paden durft te gaan, zie je soms onverwachte ontwikkelingen bij je leerlingen. Gun de kinderen én jezelf deze kans.
