In de serie ‘Leerlinggedrag verbeteren’ geven we tips om het gedrag van leerlingen in de klas te verbeteren. Want als hun gedrag verbetert, verbeteren hun prestaties ook. Het thema van het vijfde artikel in deze serie is ‘ga les na les voor succes’. De tips zijn afkomstig uit het boek ‘Leerlingen zijn net mensen’.
De tips in deze serie zijn afkomstig uit het boek Leerlingen zijn net mensen. Het boek is geschreven door Annette Breaux en Todd Whitaker en verscheen bij Uitgeverij Bazalt. Van dezelfde auteurs verscheen van het boek tevens een gelijknamige po-versie. Bezoek de website van Uitgeverij Bazalt voor meer informatie.
Van een succeservaring komt meer succes. Terwijl een negatieve houding juist negatief gedrag stimuleert. Dit lijkt een open deur. Toch blijkt dit in de dagelijkse onderwijspraktijk nog niet zo voor de hand liggend. Als dat wel zo was, zouden docenten zich alleen nog maar richten op wat hun leerlingen goed doen. Iedereen streeft er immers naar alle leerlingen succesvol te maken. Uit onderzoek blijkt echter dat leerlingen van hun docenten veel meer negatief dan positief commentaar krijgen. Uit onderzoek is ook gebleken dat onze hersenen er veel langer over doen om een negatieve uitspraak te verwerken dan een positieve. En weer ander onderzoek wijst uit dat een leerling die bezig is negatieve gedachten te verwerken, vrijwel niet in staat is om te leren.
De oplossing lijkt voor de hand te liggen. Zou het benadrukken van succes niet onze voornaamste taak moeten zijn? Toch constateren we dat docenten zich veel vaker negatief uitspreken dan positief. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat alle docenten alleen maar negatief praten. Maar: de beste en meest effectieve docenten laten zich zelden negatief uit tegen hun leerlingen. Toch zullen zelfs deze docenten toegeven dat we nog positiever zouden moeten zijn en nog meer nadruk moeten leggen op wat goed gaat.
Leergedrag verbeteren: aan de slag in je klas
We kennen een docent die heel goed is in het benadrukken van succes in de klas. Ze geeft les aan risicoleerlingen die vaak moeten nablijven, gedragsproblemen hebben en regelmatig geschorst worden. Deze leerlingen hebben op school nog maar weinig successen geboekt. Toch weet ze elk schooljaar twee dingen voor elkaar te krijgen: ze zorgt ervoor dat de leerlingen zich goed gedragen en dat hun schoolresultaten goed zijn. Wat wil een docent nog meer? En dan gaat het om leerlingen die veel van haar collega’s niet meer in hun klas willen hebben.
Dit is haar verhaal:
Deze leerlingen hebben het stempel ‘slecht’ opgedrukt gekregen. De meesten van hen zijn al eens in aanraking geweest met de politie. De gemiddelde leeftijd in mijn klas is vijftien. Deze jongeren willen overal liever zijn dan op school. Ik moet er dus voor zorgen dat ze succesvol zijn en hen ervan overtuigen dat ik in hen geloof. Pas dan kunnen ze in zichzelf gaan geloven. De meeste leerlingen kunnen op de eerste schooldag bijvoorbeeld amper een complete zin op papier krijgen. Omdat ik ze voor het eind van het schooljaar moet leren hoe ze een goed gestructureerd opstel moeten schrijven, begin ik op nul. Op de eerste schooldag leer ik ze zulke simpele zinnen schrijven dat ze allemaal het gevoel hebben dat ze succesvol kunnen zijn. Daarna prijs ik hen uitbundig. Wanneer ze zich bewust worden van hun eigen succes, zijn ze eerder geneigd het nog eens te proberen.
Deze leerlingen bleken al na een paar weken veel complexere zinnen te schrijven. En kort daarna eenvoudige alinea’s. En voor het jaar voorbij was, schreven ze een heel opstel! Bovendien gedroegen ze zich ook veel beter dan een paar maanden daarvoor. Zo gaat deze docent altijd te werk. We hebben haar vele malen in actie gezien en hebben ontdekt wat het geheim is achter haar succes:
- Ze lacht altijd.
- Ze laat merken dat ze gelooft in haar leerlingen, vooral als ze het moeilijk vinden om in zichzelf te geloven.
- Ze gaat uit van wat ze kunnen, en zorgt ervoor dat de stof nooit te hoog gegrepen is.
- Zelfs het kleinste succes wordt gevierd en verder uitgebouwd.
- Ze legt nooit de nadruk op wat minder goed gaat.
- Ze slaagt erin een leerling op een vriendelijke manier te attenderen op wat beter kan.
Tijdens een van onze observaties hebben we bijgehouden hoeveel negatieve uitspraken deze docent deed tijdens een les. Drie keer raden hoeveel we er hebben geteld. Geen enkele! En reken maar dat er leerlingen tussen zaten die elke docent over de rooie hadden kunnen krijgen. Deze docent bleef zich echter op de positieve dingen concentreren. Toen we haar vroegen hoe ze deze optimistische houding in de klas volhield, was haar antwoord: “Deze leerlingen hebben gewoonweg geen ruimte voor negatieve dingen. Als er iets is wat ze in hun leven kunnen missen als kiespijn, is het nog meer negativiteit. Dus negatief zijn is voor mij geen optie, omdat het toch nooit iets goeds kan opleveren.”
De kern van de zaak
Als je wilt dat een leerling succes boekt op school, moet je eerst een manier vinden om hem succesvol te maken. Op dit eerste succes kun je voortbouwen naar de volgende succeservaring. Vier ook de kleinste successen en borduur daarop voort, elke dag weer.
Eerder verschenen in deze serie:
(1) Geven en ontvangen
(2) Negeren is vooruitzien
(3) De afleidingsmanoeuvre
(4) Wie zit waar?
Wat is jouw gouden tip om leerlingen succeservaring na succeservaring te laten ervaren? Of heb je nog een interessante aanvulling op deze tip? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
