In de serie ‘Leerlinggedrag verbeteren’ geven we tips om het gedrag van leerlingen in de klas te verbeteren. Want als hun gedrag verbetert, verbeteren hun prestaties ook. Het thema van het tweede artikel in deze serie is ‘negeren is vooruitzien’.
De tips in deze serie zijn afkomstig uit het boek Leerlingen zijn net mensen. Het boek is geschreven door Annette Breaux en Todd Whitaker en verscheen bij Uitgeverij Bazalt. Van dezelfde auteurs verscheen van het boek tevens een gelijknamige po-versie. Bezoek de website van Uitgeverij Bazalt voor meer informatie.
Er valt veel te zeggen voor het adagium pick your battles, ofwel: kies welke strijd je wel en niet aangaat, zeker in de klas. Leerlingen zijn jong en jongeren hebben nu eenmaal veel aandacht nodig. Docenten moeten bepalen welke soort aandacht ze geven en wanneer ze dat doen. Zodra een leerling doorheeft hoe hij jouw aandacht kan krijgen, negatief of positief, zal hij die aandacht voortdurend opeisen en je manipuleren. Daarom moet jij jezelf en niet de leerling onder controle zien te houden. Als je zelf wilt bepalen wanneer je een leerling aandacht geeft en op wat voor manier, zal je moeten leren wanneer het beter is iets door de vingers te zien, of te doen alsof je het niet hebt gemerkt. Want soms is negeren de beste manier om te reageren op een situatie.
Aan de slag in je klas
Het komt vaak voor dat een docent de les onderbreekt om een leerling terecht te wijzen. Soms kun je natuurlijk niet anders. Als een leerling bijvoorbeeld een klasgenoot slaat of pest, moet je de les wel onderbreken en de situatie oplossen. Maar in meer dan de helft van de gevallen waarin docenten de les onderbreken om op een stoorzender te reageren, was negeren een betere oplossing geweest.
Een voorbeeld: als een leerling met zijn potlood op tafel tikt om jouw aandacht te trekken, kun je dat meestal negeren. Als je de leerlingen vraagt hun boeken te pakken en één leerling doet dit niet (wederom om jouw aandacht te trekken), kun je er ook voor kiezen dit te negeren en af te wachten of hij uiteindelijk toch zijn boek tevoorschijn haalt. Maar als je reageert en boos wordt, is de kans groot dat hij de hakken in het zand zet. Hierdoor wordt de kans alleen maar groter dat hij de volgende keer en de keer daarna ook zijn boeken niet wil pakken.
Een ander voorbeeld: een leerling zit alleen maar wat te tekenen terwijl hij eigenlijk aan een opdracht moet werken. Soms kun je hem beter afleiden dan de aandacht te vestigen op zijn gebrek aan inzet. Dit kun je doen door hem iets te vragen, bijvoorbeeld: “Jasper, zou je me even willen helpen als je klaar bent met deze opdracht?” Je zult verstelt staan van het resultaat van deze techniek. Het gaat erom dat je hebt genegeerd dat hij niet meedeed, terwijl je het probleem toch effectief hebt opgelost.
Hieronder volgen voorbeelden van gedrag dat docenten beter door de vingers kunnen zien. Negeer leerlingen die:
- geluiden maken om aandacht te trekken;
- onderuithangen in hun stoel;
- dagdromen;
- fluisterend commentaar leveren om de docent te provoceren;
- een zeer onaangename blik op hun gezicht hebben;
- regelmatig fluisteren met een andere leerling;
- regelmatig lachen met een andere leerling.
De kern van de zaak
Als je maar goed genoeg kijkt, vind je altijd wel iets negatiefs. En als je je les onderbreekt zodra er ook maar iets gebeurt, kom je helemaal niet meer aan lesgeven toe. Probeer dus zoveel mogelijk te negeren en pak alleen echte problemen aan. Door selectief te zijn in welke strijd je aangaat, voorkom je oorlog en bevorder je het gedrag dat je nastreeft.
Bekijk ook de andere tips uit deze serie:
(1) Geven en ontvangen
(2) Negeren is vooruitzien
(3) De afleidingsmanoeuvre
Hoe ga jij om met leerlingen die tijdens de les om aandacht schreeuwen? Of heb je nog een interessante aanvulling op deze tip? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
