Leerlingparticipatie is hot en gaat verder dan alleen het beantwoorden van vragen in de klas. Ook meedenken over de inhoud en de vormgeving van het onderwijs komt steeds vaker onder de aandacht. Wat is wijsheid? Hoe ver kun je hierin gaan? Daarover lees je meer in dit artikel.
Er is veel theorie over leerlingparticipatie, maar wat betekent leerlingparticipatie in de praktijk? Vaak zijn er binnen één school verschillende niveaus van leerlingparticipatie zichtbaar. De meest vanzelfsprekende vorm is natuurlijk dat ze actief meedoen aan de les. Meer next level is wanneer je als school werkt aan een structurele vorm van participatie. Niet op lesniveau, maar schoolbreed. Dit noemen we formele participatie. Denk bijvoorbeeld aan de organisatie van en deelname aan de leerlingenraad.
Toch liggen de meeste kansen bij informele participatie op lesniveau, zo blijkt uit leerprocesonderzoek van Nivoz. Hierin spelen de opvatting en houding van individuele docenten een grote rol.
De leerling bepaalt?
In hoeverre is het wenselijk dat leerlingen meedenken over de inhoud en vormgeving van de les? Volgens Gijs Verbeek, co-auteur van Participatie in het Onderwijs, ligt in het onderwijs steeds meer nadruk op de eigen verantwoordelijkheid.
Door het internet heeft niet langer alleen de docent de kennis in pacht, maar is informatie altijd en overal beschikbaar voor leerlingen. Alleen kennisoverdracht is daarom niet meer van deze tijd, waardoor participatie een logische ontwikkeling is. Leerlingen worden ook graag bij de les betrokken en willen ruimte om er zelf mee aan de slag te gaan. Participatie kan daardoor de tevredenheid van leerlingen vergroten, wat ten goede komt van de schoolresultaten en het leerrendement.
Grenzen aan participatie
Het doel van participatie is niet dat iedere leerling dezelfde mate van inbreng heeft, maar dat er een omgeving ontstaat waarin alle leerlingen de mogelijkheid krijgen om te leren, aldus the Teaching Centre. Als docent moet je het juiste klimaat creëren zodat alle leerlingen op hun eigen manier kunnen participeren en niemand buiten de boot valt. Dit vergt nogal wat van je didactische vaardigheden. Leg je meer initiatief bij de leerling? Dan krijg je als docent een meer coachende rol. Je vraagt leerlingen om input, maar wil niet dat ze de controle overnemen in de klas.
Participatie begint bij de docent
Wil je meer doen met de participatie van leerlingen in de klas? Vraag ze dan bijvoorbeeld wat ze al weten over een onderwerp. Verdeel de klas op basis van die informatie in groepen om samen aan de slag te gaan met de lesstof die ze nog onvoldoende beheersen. Of vraag leerlingen hoe ze bepaalde lesstof willen leren. Of wat dacht je van deze: maak van leerlingen ‘specialisten’ met de zogeheten Jigsaw techniek. Kortom: genoeg mogelijkheden om morgen nog te beginnen met het vergroten van de participatie van jouw leerlingen.
Hoe vergroot jij de participatie van leerlingen in jouw les? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
