In 2015 kwam de discussie over maatwerk in het onderwijs publicitair in een stroomversnelling door een oproep van de VO-raad voor invoering van een diploma waarbij je vakken op meerdere niveaus kunt afronden. De Onderwijsraad heeft de plannen voor dat maatwerkdiploma in hetzelfde jaar afgewezen. Maar toch staat het zeven jaar later in het coalitieakkoord van het nieuwe kabinet. Is dat maatwerkdiploma nu wel of niet een goed idee?
Selectie aan de poort
Nu het maatwerkdiploma terug is in het regeerakkoord van het kabinet, laait de discussie opnieuw op. Aleid Truijens schreef er een column over in de Volkskrant (24 januari 2022). Een slecht idee noemt ze het, want het maatwerkdiploma zal leiden ‘tot meer selectie aan de poorten van het hoger onderwijs, vaak motivatiegesprekken voeren en opbieden in cv’s, waarbij kinderen uit minder bevoorrechte milieus of uit andere culturen bewezen in het nadeel zijn. Er is veel mis met de huidige eindexamens, maar één voordeel hebben ze: ze zijn niet vooringenomen en discrimineren niet.’
Positief en negatief commentaar
Na de oproep van de VO-raad in 2015 verschenen er diverse artikelen in de media. Sommige waren positief ingestoken met als teneur dat er nu eindelijk wat ging gebeuren, maar er verschenen ook artikelen die op risico’s wezen en ingingen op de effecten van een maatwerkdiploma. Steeds waren er twee kanten van een medaille.
Hieronder noemen we argumenten voor en tegen het maatwerkdiploma die in 2017 al bekend waren .
Voor:
- Een maatwerkdiploma binnen het huidige stelsel vergroot de kansen van laatbloeiers.
- Het maatwerkdiploma daagt uit om hoger te presteren.
- Het maatwerkdiploma bevordert de motivatie, omdat je kunt doen waar je goed in bent.
- Er is extra veel aandacht voor het sociale aspect, de maatschappelijke ontwikkeling van de leerling, onder andere omdat leerlingen van verschillende niveaus bij elkaar in de groep gezet worden.
Tegen:
- De invoering van een maatwerkdiploma werkt kansenongelijkheid in de hand.
- De toch al toenemende prestatiedruk wordt door het maatwerkdiploma alleen maar groter.
- Het maatwerkdiploma nodigt juist uit om níét het beste uit jezelf te halen.
- Het sociale aspect van onderwijs gaat verloren, omdat leerlingen leren dat de wereld om hun persoonlijk succes draait.
Rode kaart van Red het Onderwijs
Red het Onderwijs ontraadt de nieuwe regering het maatwerkdiploma in te voeren. Zij noemen onder andere veel kritiek van nauw betrokkenen. Zo voorzien leraren een toename van de werkdruk en nieuwe didactische en pedagogische problemen. Scholen zijn bang dat de flexibilisering veel organisatieproblemen met zich mee zal brengen, en dat er veel tijd en geld besteed moet worden aan coördinatie en persoonlijke begeleiding van leerlingen.
Toch nog even terug naar 2015
De oproep van de VO-raad voor het maatwerkdiploma in 2015 kwam rechtstreeks voort uit een serie gesprekken met schoolleiders en bestuurders over de toekomst van het onderwijs. Zij zagen dat leerlingen niet voldoende werden uitgedaagd en dat een deel van hen niet gemotiveerd was. Ze gaven aan dat ze leerlingen meer wilden kunnen aanspreken op hun capaciteiten en talenten. Zo is het voor leerlingen die sterk zijn in talen maar zwak in bètavakken, heel belangrijk dat zij in hun sterke vakken examen kunnen doen op een hoger niveau. En daarmee draagt een maatwerkdiploma bij aan de flexibilisering van ons onderwijssysteem en doet op deze manier veel meer recht aan de talentontwikkeling van leerlingen.
Wij zijn heel benieuwd in welk team jij zit: voor of tegen het maatwerkdiploma? Moet dat maatwerkdiploma uit het nieuwe regeerakkoord er wel of niet komen? En wat zijn jouw overwegingen. Deel het met ons en met elkaar via onderstaand reactieformulier.
