Mijn kind online en Kennisnet presenteerden een week geleden de resultaten van het onderzoek Samen leren – Tieners en sociale media. In een 60 pagina’s tellend rapport wordt ingegaan op de vraag hoe sociale media en internet een bijdrage leveren aan het leren van jongeren tussen de 10 en 18 jaar. Wat kunnen we leren van het rapport?
Social media en onderwijs
Het begrip ‘social media’ wordt in het onderzoek nogal ruim genomen. Niet alleen sociale netwerksites als Facebook, Hyves en Twitter komen aan bod. Ook is er aandacht voor (video)chatdiensten of apps als Snapchat, Skype en Whatsapp en online opslagplatforms als Dropbox en Google Drive. Eigenlijk is de scope van het onderzoek dus niet sociale media, maar eerder digitale online media.
Het sociale aspect van deze nieuwe media en een mogelijke betekenis in het klaslokaal komt (helaas) beperkt aan bod. Scholieren geven aan tijdens het maken van huiswerk applicaties als Skype of Whatsapp wel eens te gebruiken. Om bijvoorbeeld vragen te stellen aan klasgenoten over huiswerkopdrachten. Docenten worden ook wel eens via hun Facebookpagina benaderd met vragen. Helaas wordt er niet gespecificeerd in hoeverre er echt leren plaatsvindt via deze platforms. Vinden er peerreviews plaats of wordt er collaboratief aan opdrachten gewerkt? Zaken die social-medianetwerken juist goed kunnen faciliteren. In het onderzoek komt naar voren dat het vooral de verspreiding van praktische informatie als roosterwijzigingen en lesuitval zijn, die scholieren via online media met elkaar delen. Sociale media lijken dus meer ingezet te worden voor communicatiedoeleinden dan om te leren.
Thuis toetsen oefenen via internet
Desalniettemin levert het onderzoek een aantal inzichten over de wijze waarop scholieren internet en devices als smartphones inzetten voor (zelf)studie. Thuis wordt het internet vooral ingezet als extra voorbereiding op toetsen: 75% van de leerlingen gebruikt internet om oefentoetsen te doen en 2/3 gebruikt internet om zichzelf te overhoren. Zo wordt een site als wrts.nl gebruikt om buitenlandse woorden te leren. Tijdens de les op school maakt 20% van de leerlingen wel eens gebruik van de mobiele telefoon om extra informatie op te zoeken op het internet.
Wat betreft digitaal leren zijn YouTube-filmpjes populair. Dit gaat dan vaak niet zozeer om lesstof, maar is meer hobby-gerelateerd; het mooi aanbrengen van make-up, leren gitaarspelen, etc. Er wordt in het onderwijs wel geëxperimenteerd met YouTube. Bijvoorbeeld door ‘http://www.kennisnet.nl/themas/flipping-the-classroom waarin de docent lesgeeft via YouTube-video’s. Een van de voordelen van deze methode is dat scholieren de uitleg van de leraar kunnen terugkijken wanneer en hoe vaak ze willen. Ook kunnen scholieren de filmpjes delen via hun sociale medianetwerken met vrienden of familieleden die onderwijs volgen op andere scholen. Wanneer er meer van deze lessen online komen, zouden scholieren via een platform als YouTube kunnen zoeken naar alternatieve uitleg over de lesstof als ze hun eigen docent niet goed genoeg vinden.
Meer social media en digitale technologie in het onderwijs?
Willen scholieren ook meer gebruik maken van sociale media voor school? 75% van de jongeren zou meer sociale media in de les leuk vinden. Het rapport maakt echter niet concreet wat scholieren hieronder verstaan. YouTube wordt diverse keren geciteerd als platform dat veel wordt gebruikt in de les. Hierbij gaat het niet om het sociale aspect van het platform; het gaat vooral om het technologische gemak audiovisueel materiaal in de les te gebruiken. Het lijkt er dus op dat er vooral behoefte is aan meer filmpjes tijdens de les ter verduidelijking van de onderwijsstof. 67% van de jongeren geeft dan ook aan makkelijker te leren met behulp van een filmpje dan door te lezen.
Belangrijke rol docent
ek weten dat scholieren sociale media in de les niet het belangrijkste vinden. Leerlingen vinden vooral belangrijk dat een leraar goed kan uitleggen (84%), goede en leuke verhalen vertelt over de lesstof (67%), inlevingsvermogen heeft (69%) en orde kan houden (50%). Scholieren geven bovendien aan dat meer sociale media in de les de kans op afleiding vergroten.
Samen leren geeft een aantal interessante inzichten met betrekking tot welke digitale media scholieren tegenwoordig inzetten voor school en online communicatie. Helaas biedt het onderzoek weinig/beperkte inzicht in hoe deze media daadwerkelijk een bijdrage leveren aan het leerproces. Opvallend is dat leerlingen aangeven vooral de onderwijskwaliteit van de docent belangrijk te vinden. Meer social media in het klaslokaal, hoewel gewenst, wordt door scholieren (nog) niet als zeer belangrijk gezien.
De leerling heeft gesproken, maar hoe zit het met de leerkracht? Hoe kijk jij aan tegen gebruik van sociale media en internet in het klaslokaal?
