Er verschijnen steeds meer manieren om jezelf online bij te scholen. Een ontwikkelingen op dit gebied is de MOOC, de Massive Open Online Course.
Qua opzet doen de meeste MOOC’s denken aan het volgen van een cursus op een universiteit. De deelnemer werkt grotendeels zelfstandig en er zijn hoorcolleges in de vorm van video’s. Een speciaal ingericht, online forum dient meestal als klaslokaal waarin gediscussieerd kan worden over de stof. Het grote verschil is dat een MOOC in principe toegankelijk is voor iedereen en dat het mogelijk is op ieder moment van de dag te studeren. In hoeverre is het concept van de MOOC te vertalen naar het voortgezet onderwijs in Nederland?
Voor- en nadelen
De toegankelijkheid van een MOOC is een groot voordeel; ze zijn open in de breedste zin van het woord. Er is geen bepaalde voorkennis nodig voor het volgen van een cursus. De cursus zelf is gratis en deze is niet locatie- en tijdgebonden. Bij dit laatste punt moet overigens wel een kanttekening worden geplaatst. Helemaal vrij ben je niet. Een MOOC volgt een traditionele cursusopzet: een afgebakende lesperiode met vaste toetsingsmomenten. Dit betekent dat je wekelijks tijd moet besteden aan de cursus. Deze tijdsbesteding kan variëren tussen de 4 en 8 uur per week. (Zie hier een uitgebreide review van een MOOC).
Engelstalig
Om een groot bereik te creëren worden de cursussen gegeven in het Engels. Een goede beheersing van de Engelse taal is belangrijk. Niet alleen voor het begrijpen van de materie, maar ook om optimaal te profiteren van het sociale karakter van een de online cursus. Door deelname kom je snel in contact met gelijkgestemden, waar ook ter wereld. De cursus is dus ook een goed netwerkinstrument.
Fraude
Het belangrijkste nadeel beheerst momenteel de actualiteit: (examen)fraude. Deelnemers van de MOOC krijgen na het succesvol afsluiten van de cursus een certificaat. De waarde van dit certificaat is voorlopig nog twijfelachtig, omdat het zeer eenvoudig is om bijvoorbeeld digitaal te spieken tijdens het maken van een toets. Het open karakter van de MOOC is dus enerzijds een groot voordeel tegelijkertijd valt hierdoor moeilijk te controleren wie er daadwerkelijk deelneemt aan een cursus.
MOOC en het voortgezet onderwijs
Uit deze voor- en nadelen kunnen al een aantal obstakels en uitdagingen worden gedestilleerd voor een succesvolle doorvertaling naar het voortgezet onderwijs. Eén obstakel is het Engels. Van een havoleerling onderbouw mag je niet hetzelfde Engelse taalniveau verwachten als van een 6 vwo-er. Er zullen dus Nederlandstalige MOOC’s moeten worden gemaakt, zodat het open karakter van de online cursus niet in gevaar komt. Een groot voordeel van een MOOC zijn de big data. Deze data zijn zeer waardevol om beter inzicht in het leerproces en de voortgang van leerlingen te krijgen. Dergelijke data kunnen een grote rol spelen om adaptive learning concepten continue te verbeteren.
Motivatie en sterke discipline
Voor welke leerling is zo’n open cursus eigenlijk interessant? De huidige opzet vraagt om veel discipline en een sterke motivatie van de deelnemer. Dit is voor een universitair student al geen gemakkelijke opgave en de vraag is in hoeverre we van een middelbare scholier deze mate van discipline mogen en kunnen verwachten. Is een MOOC überhaupt wel geschikt voor het vmbo? Of is het meer iets voor havo en vwo? En, specifieker: alleen voor de bovenbouw of ook onderbouw? Binnen het huidige voortgezet onderwijs worden juist veel verschillende actieve werkvormen ingezet om de motivatie bij leerlingen hoog te houden. Een MOOC blijft, ondanks interactieve fora, een passieve leeromgeving waar de leerling alleen achter een scherm zit.
Aanvulling op het klaslokaal
Michiel Stadhouders kwam in zijn blog met de suggestie om een MOOC te gebruiken als aanvulling op het hudige klaslokaal. Waarschijnlijk is dit ook de richting waarin we moeten kijken. Een MOOC ter verdieping van een besproken onderwerp uit de aardrijkskundeles of misschien een MOOC waarin meer (historische) context wordt geboden bij natuurkundige of wiskundige theorieën. Voor scholieren die zich niet voldoende uitgedaagd voelen door de reguliere stof zijn dergelijke aanvullende online cursussen misschien interessant. Deze aanvullende MOOC’s zouden bovendien kunnen dienen als extra voorbereiding op een vervolgopleiding. Hoe nu verder? Er zijn diverse toepassingen van MOOC’s in het voortgezet onderwijs denkbaar. Er zal een vertaalslag moeten plaatsvinden waardoor zo’n open online cursus qua opzet beter aansluit bij de behoefte van een middelbare scholier.
Hoe zie jij een rol voor de MOOC in het voortgezet onderwijs en op welke manier moet deze volgens jou zijn ingericht?
