Ruim negen jaar al reist voormalig natuur- en scheikundedocent Edward Wolfs naar Oeganda. Hij traint docenten en denkt mee over de invulling van lessen. ‘Ik sta in Nederland niet meer voor de klas, maar mijn hart ligt nog steeds in het onderwijs.’
Wanneer Edward Wolfs in 2012 voor het eerst Oeganda bezoekt, raakt hij verliefd op het land en de inwoners. Hij bezoekt scholen, ziekenhuizen en weeshuizen, ontmoet veel mensen en merkt al snel dat hij meer wil betekenen voor het Oegandese onderwijs. ‘Ik kwam erachter dat ze op scholen in nask-lessen vrijwel geen onderzoekjes doen. Ik snap het ook wel. In een klas met 200 leerlingen kom je amper aan practicum toe. En vaak hebben leraren de middelen ook niet.’
Koffer vol lesmateriaal van Malmberg
Daar brengt Edward al snel verandering in. Een half jaar later reist hij opnieuw naar Oeganda. Deze keer met een koffer vol Engelstalig lesmateriaal. ’Het lesmateriaal op Oegandese scholen is vaak oud. Op één school gebruiken ze zelfs boeken uit 1956.’
Omdat in Nederland steeds vaker tweetalig onderwijs wordt gegeven, is er veel lesmateriaal in het Engels beschikbaar. Zoals de lesmethode Nova, die door Malmberg is ontwikkeld. ‘Bij Nova speelt practicum een grote rol en de methode ondersteunt docenten bij het maken van toetsen.’ Ook krijgt hij elk jaar een aantal exemplaren van The New Resourceful Physics Teacher mee. In dit boek, van de Engelse professor Keith Gibs, staan allerlei natuur- en scheikundige experimenten voor schoolkinderen.
Goed onderwijs: de weg naar een beter leven
Scholieren in Oeganda zijn volgens Edward enorm leergierig. ‘Als een spons zuigen ze alle informatie op. Deze jongeren weten dat leren de weg is naar een beter leven. En dan bedoel ik niet dat ze een dure auto kunnen kopen. Een goede baan en elke dag kunnen eten en drinken is voor hen het belangrijkst.’
Ook de Oegandese docenten zijn toegewijd. ‘Mijn rol is docenten inspireren en uitdagen. Ik geef voorbeelden en denk mee over de inhoud van lessen en examens. Maar de leraren doen uiteindelijk het grote werk. Als ik na een jaar weer terugkom, dan zijn ze gegroeid. Dat is prachtig om te zien.’
Leren door opdrachten uit de Experi-box
Tijdens elk bezoek aan de scholen deelt Edward ook de Experi-box uit, die hij met zijn team vanuit de gelijknamige stichting ontwikkelt. In het houten doosje zitten ruim honderd natuur- en scheikundige experimenten. Zo kunnen leraren het science-onderwijs in Oeganda praktischer en toegankelijker maken.
Een van de oefeningen uit de Experi-box is het autootje dat rijdt op zonnecellen. ‘In Afrika barst het van de zon, dus het is een fantastisch practicum. Zodra de auto in elkaar is gezet en door zonlicht gaat rijden, kijken de leerlingen hun ogen uit. Zo steken ze spelenderwijs ontzettend veel op.’
Onderzoekende geest prikkelen
De proefjes uit de Experi-box zijn geschikt voor zowel het primair als voortgezet onderwijs. ‘In Nederland is het doen van proeven in de lessen biologie, natuurkunde en scheikunde heel normaal, maar in Oeganda hebben ze daar de middelen niet voor. Vaak is er niets eens stroom. Door het doen van experimenten wordt de onderzoekende geest van leerlingen geprikkeld. Dat is zo belangrijk! Nieuwe informatie blijft pas écht in je hoofd zitten als je een opdracht uitvoert en werkelijk ziet wat je ermee kunt doen.’
Veel doen met weinig middelen
Door de corona-epidemie is Edward al anderhalf jaar niet meer in Oeganda geweest. Hij kan niet wachten om weer in het vliegtuig te stappen. Een van de eerste dingen die hij gaat doen is nog meer Experi-boxen uitdelen. ‘De docenten staan te trappelen om aan de slag te gaan. In het doosje zitten onder meer een kleine pvc-buis en batterijen. Als je die op de metalen veertjes van het deksel aansluit, heb je voldoende stroom om proeven met elektriciteit te doen. Ik heb ervaren dat je door klein en simpel denken ontzettend veel kunt.’
Wil je meer weten over stichting Experi-box van Edward Wolfs? Kijk op www.experi-box.org.
