Eerder deze week publiceerde het New Media Consortium (NMC) haar jaarlijkse ‘NMC Horizon Report: 2015 K-12 Edition’. Daarin staan de belangrijkste trends, uitdagingen en ontwikkelingen op het gebied van onderwijstechnologie. De resultaten bespreken we op Onderwijs van Morgen in drie blogs. In dit artikel de belangrijkste trends voor de komende vijf jaar.
Lange termijn: vijf jaar of langer
Een cultuur van verandering en innovatie
Volgens de auteurs van het rapport denken veel opinieleiders dat scholen een belangrijke rol kunnen gaan spelen in de groei van de nationale economie. Om innovatie te cultiveren, moeten scholen op een flexibele manier worden gestructureerd. Er moet ruimte zijn voor creativiteit en het ontwikkelen van een ondernemende mindset. Op dit vlak zouden scholen veel profijt kunnen hebben van de zogeheten ‘agile-’ en ‘lean-’ start-up modellen: methodes uit de ICT-wereld waarmee plannen, ideeën of producten in relatief korte tijd worden gerealiseerd aan de hand van iteratieve stappen, die naar wens in iedere volgorde herhaald kunnen worden om het plan, idee of product sterker te maken. Continue feedback en samenwerking tussen verschillende disciplines staan hierbij centraal.
School heruitvinden
Vernieuwende leervormen – zoals challenge-based of project-based learning – vragen om heruitvinding van de huidige schoolstructuur, die grotendeels bestaat uit lesuren en vaststaande lesroosters. Deze methoden vragen om een structuur waarbij leerlingen op natuurlijke wijze over kunnen gaan van de ene in de andere leeractiviteit. Niet langer staat het lesmateriaal per vak centraal. Het multidisciplinaire karakter van onderwerpen en pedagogische benaderingen, dat is waar het om draait bij deze methoden. Volgens veel docenten krijgen leerlingen in een flexibele leeromgeving de kans om authentiek en zelfstandig te leren.
Een verschuiving naar actief en betekenisvol leren
Betekenisvol leren – waarbij het geleerde op wat voor manier dan ook aansluit en/of toegepast kan worden in de eigen belevingswereld – wordt steeds belangrijker. Methodes als project-based learning, probleemgestuurd onderwijs, onderzoekend leren en challenge-based learning stimuleren actieve leerervaringen die reiken tot buiten het klaslokaal. De verwachting is dat leerling zo eerder gemotiveerd raken om te leren en zich onder te dompelen in het onderwerp. Tablets en/of smartphones, waar de meeste leerlingen tegenwoordig gebruik van maken, kunnen deze benaderingen ondersteunen.
Middellange termijn: drie tot vijf jaar
Meer samenwerkend leren
Samenwerkend leren is op steeds meer scholen een prioriteit. Volgens Survey of Schools: ICT in education, een rapport van de Europese Commissie, werkt ongeveer 40 procent van de 16/17-jarige leerlingen minstens één keer per week samen. Ook blijkt uit onderzoek dat coöperatieve leeromgevingen en -oefeningen de betrokkenheid en prestaties van leerlingen verbeteren. Leervormen zoals project- en challenge-based learning bevorderen de samenwerking bij het oplossen van een probleem of bereiken van een doel. Ook werken steeds meer docenten gezamenlijk – zowel digitaal als in real life – aan hun professionele ontwikkeling. Dat stelt hen in staat om best practices te delen en van elkaar te leren.
Herinrichting van de leeromgeving
Heruitvinden van de huidige schoolstructuur gaat niet over een nacht ijs. Wel worden op veel scholen stappen in de goede richting gezet. Met name om ontwikkelingen als flipping the classroom ruimte te geven. De aandacht voor mobiliteit, flexibiliteit en het gebruik van verschillende devices neemt toe. De internetverbinding wordt maximaal geüpgraded en grote displays en schermen worden geïnstalleerd om digitale projecten, presentaties en de communicatie en samenwerking op afstand te bevorderen. Dergelijke ontwikkelingen maken het op termijn mogelijk om de huidige schoolcultuur daadwerkelijk te heruitvinden.
Van de leerling als consument naar de leerling als producent
Er vindt langzaamaan een verschuiving plaats van leren door kennis te consumeren naar leren door simpelweg te maken en te creëren. Oftewel: van consument naar producent. Creativiteit blijkt de katalysator voor actieve en praktijkgerichte leerervaringen. Denk bijvoorbeeld aan user-generated video’s, de maker movement en crowdfunding.
Korte termijn: één á twee jaar
Meer focus op datagedreven leren
Er komt steeds meer belangstelling voor het verzamelen en analyseren van data om formatief te toetsen, prestaties te meten en het leerproces te personaliseren. Oftewel: datagedreven leren en toetsen met behulp van adaptief lesmateriaal. Met learning analytics – een afgeleide van web analytics – worden de kennis, het niveau en de wijze waarop een leerling leert in kaart gebracht. Op basis daarvan kan het leerproces worden gepersonaliseerd. Leerlingen krijgen zo een actievere rol in het eigen leerproces en docenten krijgen meer inzicht in de prestaties en sterke- en zwakke punten van leerlingen (zowel op individueel- als op groepsniveau).
Blended learning
Steeds meer docenten zien online leren als volwaardig en levensvatbaar alternatief voor sommige vormen van face-to-face leren. Blended learning is dan ook te beschouwen als het beste van beide werelden. De voordelen van deze onderwijsmethode zijn inmiddels duidelijk voor de meeste docenten. Denk aan de flexibiliteit, de integratie van multimedia en technologie en het gemak waarmee leerlingen toegang hebben tot les- en leermateriaal. Steeds meer educatieve uitgeverijen en docenten ontwikkelen lesmateriaal dat geschikt is voor blended learning. En: steeds meer scholen maken er gebruik van. Dit in combinatie met de ontwikkelingen op het gebied van learning analytics en adaptief leren zal de vooruitgang op het gebied van online leren alleen maar bevorderen.
STEAM in plaats van STEM
Het verbeteren van leerervaringen op het gebied van wetenschap, technologie, techniek en wiskunde (STEM) heeft de afgelopen jaren veel aandacht gehad. Met name met het oog op het versterken van de economie, door leerlingen te stimuleren op het gebied van ondernemerschap en innovatie. Als tegenreactie pleit een groeiend aantal stemmen voor meer aandacht voor geesteswetenschappen en de kunsten binnen deze STEM-programma’s: STEAM, dus. Dat er binnen scholen steeds van vakoverstijgend wordt gewerkt, zet deze trend kracht bij. Multidisciplinair leren onthult de wijze waarop de meest uiteenlopende onderwerpen met elkaar zijn verbonden. Naast de vergaande ontwikkeling van verschillende vaardigheden draagt STEAM-onderwijs bij aan de vorming van een vollediger wereldbeeld.
Herkent u beweging in bovengenoemde trends in het Nederlandse onderwijs? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
