Eind vorige maand publiceerde het New Media Consortium (NMC) haar jaarlijkse ‘NMC Horizon Report: 2015 K-12 Edition’. Daarin staan de belangrijkste trends, uitdagingen en ontwikkelingen op het gebied van onderwijstechnologie. Omdat het rapport nogal bondig is, bespreken we de resultaten op Onderwijs van Morgen in drie blogs. In dit artikel de grootste uitdagingen van de komende vijf jaar.
Relatief gemakkelijke uitdagingen
Ruimte creëren voor authentiek leren
Authentiek leren – een pedagogische strategie waarbij leerlingen leren aan de hand van echte, real life ervaringen die hen voorbereiden op de wereld – is op veel scholen (nog) geen gemeengoed. Deze vorm van onderwijs kan de betrokkenheid van leerlingen enorm vergroten, omdat het een brug slaat met de wereld die zich afspeelt buiten de school. Authentiek leren kan onder meer worden geïmplementeerd door ervaringen uit het dagelijks leven te koppelen aan de (technologische) tools die leerlingen gebruiken of door contact te leggen met de gemeenschap.
Technologie vast onderdeel van de lerarenopleiding
Ondanks de wijdverspreide overeenstemming over het belang van mediawijsheid en digitale geletterdheid, is het op de meeste lerarenopleidingen nog steeds geen vast onderdeel van het lesprogramma. En op de meeste scholen wordt er, bijvoorbeeld bij de voorbereiding van nieuwe docenten, weinig tot geen aandacht aan besteed. Er is dus een gebrek aan formele training op het gebied van mediawijsheid. Gelukkig zijn er redelijk wat docenten die zich, middels professionele ontwikkeling en informeel leren, zelfstandig bijscholen op dit vlak. Maar digitale geletterdheid als norm? Dat is nog een uitdaging. Met name omdat digitale geletterdheid te maken heeft met een manier denken. Niet zozeer met het gebruik van tools of platforms. Vaardigheden op dat vlak zijn dan ook enigszins vluchtig.
Digitale veiligheid van leerlingen en leerlingdata
De digitale veiligheid van leerlingen, en die van de data die worden gegenereerd nu steeds meer leerlingen digitaal werken, is in het onderwijs al lange tijd een belangrijk punt van zorg. Nu steeds meer scholen digitale technologie omarmen en de mogelijkheden van gepersonaliseerd en adaptief lesmateriaal benutten, worden wereldwijd stappen gemaakt op het gebied van wetgeving. Een voorbeeld is de Family Educational Rights and Privacy Act in de Verenigde Staten. Op dat vlak gaat het de goede kant op. De veiligheid van leerlingdata is nog niet goed gewaarborgd bij het gebruik van software die gratis wordt aangeboden in ruil voor toegang tot deze data, om ervan te kunnen profiteren.
Ingewikkelde uitdagingen
Effectief digitaal toetsen
Digitale, formatieve toetsing voorziet leerlingen van directe feedback op hun prestaties en van inzicht in het individuele leerproces. Tools waarmee digitaal en formatief getoetst kan worden, combineren real-time feedback met een scala aan digitaal lesmateriaal en oefeningen. Enerzijds biedt dat leerlingen een gepersonaliseerde leerervaring en anderzijds geeft het de docent meer inzicht in het (individuele) leerproces, die op basis daarvan zijn instructie beter kan afstemmen. De omslag naar digitaal toetsen is echter pas net begonnen en sceptici zijn bang dat de reeds bestaande technieken voor formatieve toetsing – die worden toegepast in tools die nu op de markt komen – niet van voldoende kwaliteit zijn. In deze tools moeten nieuwe toetsmatrijzen en –ontwerpen worden geïntegreerd, om te kunnen voldoen aan de verwachtingen.
Gepersonaliseerd leren
Gepersonaliseerd leren omvat een scala aan benaderingen en middelen om leerlingen op basis van individuele leerdoelen te laten leren. Dat kan zelfgestuurd, maar ook in groepjes. De meest pijlen zijn momenteel gericht op adaptief leren. Om die uitdaging aan te gaan, zullen scholen moeten investeren in een adaptief systeem dat de leergegevens van leerlingen analyseert en op basis daarvan het lesmateriaal en het leerpad aanpast. Hoewel gepersonaliseerd leren als concept meerdere verschijningsvormen kent, begint het er steeds meer op te lijken dat het gaat om leerprocessen die verschillen van persoon tot persoon en die uitgaan van een visie op een leven lang leren.
De rol van de docent herdefiniëren
Van docenten wordt steeds meer verwacht. Waaronder dat ze als geen ander met technologie om weten te gaan. Leerlingen die op dagelijkse basis buiten school om technologie en sociale media gebruiken om te socialiseren, organiseren en informeel te leren, versterken deze trend. Daardoor worden de primaire verantwoordelijkheden van leraren onder de loep genomen, met name op het gebied van professionele ontwikkeling. En al zijn volledige online-scholen nog zeldzaam: steeds meer docenten experimenteren met sociale media, digitale tools, bronnen en platforms en ervaringsgerichte oefeningen en opdrachten.
De grootste uitdagingen
Onderwijs relevant houden
Wat kunnen scholen bieden dat leerlingen elders niet kunnen leren? Met de mogelijkheid van online leren en de alomtegenwoordigheid van (gratis) digitaal lesmateriaal, wordt die vraag steeds relevanter. Het is in veel opzichten niet langer nodig om je kind naar een schoolgebouw te sturen. Kennis vergaren, dat kan thuis ook wel. Maar soft skills, zoals face-to-face communicatie en samenwerken, kunnen alleen binnen de setting van een school worden geoefend. En wat dacht je van arbeidsethos en het vermogen om door te zetten, zelfs bij de meest moeilijke uitdagingen? Daar leent de oude, vertrouwde schoolomgeving zich uitermate goed voor.
Ruimte creëren voor onderwijsinnovatie
De meeste onderwijsorganisaties hebben onvoldoende ruimte voor onderwijsinnovatie. Innovatie komt voort uit de vrijheid om ideeën op een nieuwe manier met elkaar te verbinden. Alleen: binnen onderwijsinstellingen gaat dat vaak alleen op een voorgeschreven manier. Dat leidt zo nu en dan wel tot nieuwe inzichten, maar zeer zelden tot echte onderwijsinnovatie. De huidige organisatiestructuur binnen scholen is niet ingericht op het belonen van innovatie en verbeteringen ten behoeve van het leer- en werkproces. Dat beperkt de verspreiding van nieuwe, goede ideeën en ontmoedigd docenten om te experimenteren.
Complexe vaardigheden leren
Het is in de nabije toekomst van essentieel belang dat leerlingen het verschil begrijpen tussen menselijke- en kunstmatige intelligentie. Leerlingen moeten abstract leren denken en complexe problemen kunnen tackelen, bijvoorbeeld met behulp van een strategie als heuristisch redeneren. Onder meer het semantische web en big data maken het steeds beter mogelijk om leerlingen wegwijs te maken in de wereld van het systeemdenken. Al zijn daar ook de nodige communicatievaardigheden, ofwel sociale intelligentie, voor vereist.
Herkent u de uitdagingen die hierboven aan bod komen? Wat is volgens u de grootste uitdaging? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
