De hele school is uitgestorven en jij worstelt je nog door een hele stapel nakijkwerk; het doemscenario van iedere docent. De volgende dag kijken je leerlingen naar het cijfer en belanden de proefwerken bij het oud papier. Van alleen dat cijfer worden leerlingen dan ook niet veel wijzer. Heeft nakijken eigenlijk wel nut?
Het cijfer is voor leerlingen misschien wel het belangrijkste resultaat van jouw nakijkwerk, maar echt leerzaam is zo’n getalletje niet. Om je nakijkwerk echt nuttig te maken, is het belangrijk je af te vragen met welk doel je precies nakijkt.
Het doel van nakijken
Nakijken heeft verschillende doelen. Het eerste doel is beoordelen. Aan het eind van een periode bepaal je of de vooraf gestelde leerdoelen zijn bereikt. Een andere reden om na te kijken is monitoren. Aan de hand van de resultaten kun je bepalen hoe de huidige kennis van je leerlingen is en waar je de komende tijd aandacht aan moet besteden.
Doel drie is feedback geven. Alleen wanneer je leerlingen daadwerkelijk feedback geeft, zorgt het nakijkwerk ook daadwerkelijk voor leeropbrengsten. Nuttig nakijken dus. Feedback geven zorgt ervoor dat leerlingen inzicht krijgen in hun eigen leerproces. Het is het meest effectief wanneer het antwoord geeft op drie vragen: Wat is het doel van deze opdracht? Hoe doe ik het nu? En: Hoe kan ik het doel bereiken? In Praxisbulletin verscheen een artikel over de beste vormen van feedback.
Verschillende vormen van nakijken
Onderstrepen in plaats van doorstrepen, een groene pen in plaats van een rode en punten tellen in plaats van fouten tellen. De manieren waarop je kunt nakijken zijn eindeloos. Welke vorm je ook kiest, een ding hebben ze gemeen: het kost heel veel tijd. Geef je ook feedback? Dan zorgt dat wel voor meer leerrendement maar ook voor een hoop extra werk.
Gelukkig is in je eentje achter een bureau zitten niet de enige manier van nakijken. Je kunt samen met je leerlingen nakijken of leerlingen elkaars werk laten nakijken. Deze vormen zorgen ervoor dat leerlingen direct actief met de leerstof bezig zijn. Zo lopen nakijken en feedback geven in elkaar over en weet je zeker dat je leerlingen er ook nog iets van opsteken. Onderwijsadviseur Marcel Schmeier maakte een nakijkmatrix, waarin hij nakijkdoelen en -vormen tegen elkaar afzet. Ook staan er tips bij over hoe je dit in de klas kunt aanpakken.
Effectief en eerlijk nakijken
Wil je echt snel van je nakijkwerk af? Dan zijn digitale toetsen of multiplechoicevragen een uitkomst. Een computer controleert de ingevoerde antwoorden en kijkt ze automatisch na. Ideaal wanneer beoordelen of monitoren je doel is. Minder geschikt als je feedback wil geven, want echt leerzaam is deze vorm niet, niet voor je leerlingen en niet voor jezelf. Want: nakijken laat ook zien of jouw aanpak als docent werkt en of je duidelijke uitleg hebt gegeven.
Maar er zijn meer manieren om effectief na te kijken. Een goede tip: kijk niet per leerling de hele toets na maar doe het oefening voor oefening. Omdat je het juiste antwoord dan in je hoofd hebt werk je niet alleen sneller maar ook consequenter. Bovendien herken je gemakkelijker veelgemaakte fouten waar je dan in de klas nog aandacht aan kunt besteden. Tot slot voorkom je zo ook het halo-effect, waardoor je in je beoordeling wordt beïnvloed omdat je weet wie de toets gemaakt heeft.
Wat is voor jou de beste manier om effectief na te kijken? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
