De onthullingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag bij televisieprogramma The Voice zet de maatschappelijke discussie weer op scherp. Wanneer zich op school een situatie van seksueel grensoverschrijdend gedrag voordoet, is de impact groot. De school, voor leerlingen een belangrijke plek waar ze veel tijd doorbrengen, moet een veilige plek zijn. Hoe creëer je een veilig schoolklimaat?
Ook binnen scholen is er met regelmaat sprake van grensoverschrijdend gedrag. Reden om als school extra aandacht te besteden aan een veilig schoolklimaat. In een artikel in De Gelderlander eist de Onderwijsinspectie dat scholen scherper worden op tekenen van seksueel misbruik. Ze noemt het hoge aantal ontuchtzaken zeer zorgelijk.
Het gaat om seksueel misbruik maar ook om seksuele intimidatie, van ongewenste aanrakingen tot grensoverschrijdend gedrag via social media. In schooljaar 2020/2021 ontving de vertrouwenspersoon van de Inspectie van het Onderwijs 171 meldingen over seksuele intimidatie en 91 meldingen over seksueel misbruik. Deze meldingen gaan steeds vaker over het gedrag van medewerkers richting leerlingen en studenten.
Bereid je voor om zorgvuldig te kunnen reageren
Voor het herstellen van een veilig schoolklimaat is een zorgvuldige reactie na melding van seksueel grensoverschrijdend gedrag heel belangrijk. Maar reageren is niet makkelijk. Het helpt wanneer je je vooraf op de mogelijke situatie voorbereidt. Stel jezelf vragen. Wat doe je als je iets opvangt over seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen jouw organisatie? Hoe handel je als het een vermoeden is?
De docent
Uiteraard hebben docenten een voorbeeldfunctie. Ook als het aankomt op seksueel integer gedrag. Gaat een docent of medewerker op een school over de schreef, dan geldt een meldplicht als daarbij een minderjarige is betrokken. Maar ook tussen collega’s kunnen situaties van seksueel grensoverschrijdend gedrag ontstaan. Dubbelzinnige opmerkingen, handtastelijkheden in de lerarenkamer. Stichting school en veiligheid adviseert: spreek elkaar erop aan wanneer iemand een grens over gaat. Kan of wil je dat niet, ga dan naar de vertrouwenspersoon van de school.
De leerling
Ook leerlingen kunnen grensoverschrijdend gedrag vertonen. Niet alleen op het voortgezet onderwijs, maar juist ook in het basisonderwijs waar leerlingen tijdens het leerproces grenzen opzoeken en daar soms ook overheen gaan. Realiseer je dat dit vaak gebeurt buiten het zicht van de leerkrachten. Dat kan bijvoorbeeld in een afgesloten ruimte als het toilet zijn, maar ook online. Maak als school regels en breng de risicomomenten in kaart. Wat is onschuldig, en wanneer gaat een leerling te ver? Het vlaggensysteem van Sensoa kan je helpen dat te beoordelen.
Tips voor een veilig schoolklimaat
Wat kun je als school doen om ongewenst gedrag van personeel te voorkomen? Het is allereerst belangrijk dat alle medewerkers een VOG hebben. Bespreek daarnaast met het team hoe je met elkaar omgaat, als leraren onderling en als leraar met je leerlingen. Welk gedrag is oké, welk gedrag is ongewenst? Eventueel kan dit aan de hand van een spel als Gedragen Gedrag. Stel een vertrouwenspersoon aan en stel een gedragscode op.
Betrek ook leerlingen bij het tot stand brengen van een veilig schoolklimaat. Zorg dat er duidelijke omgangsregels zijn, ook op het gebied van seksualiteit. De seksuele ontwikkeling is onderdeel van de ontwikkeling van leerlingen. Besteed daar aandacht aan en werk aan seksuele integriteit op school, voor een open en veilig klimaat rondom seksualiteit.
Hoe werk jij aan een veilig klimaat op school? En hebben jullie een protocol voor grensoverschrijdend gedrag? Deel je tips via onderstaand reactieformulier.
