Joost zit op een stoel op een podium. Hij doet net alsof hij een boek in zijn hand heeft. Om hem heen op de planken zitten zo’n twintig kinderen. Het publiek in de zaal heeft zojuist een bijvoeglijk naamwoord gegeven en een klein huishoudelijk voorwerp genoemd. De twee woorden zijn onderdeel van de opdracht aan Joost: lees een verhaal voor over een ‘koud lepeltje’ uit je virtuele voorleesboek. Voorbereidingstijd: drie seconden.
Workshop
Afgelopen zondag deed ik mee aan een workshop theatersport. Ik zag hoe Joost begon te vertellen. Zodra zijn verhaal stokte, liet hij zijn boek aan de kinderen zien. Die mochten dan zeggen wat ze op de plaatjes ‘zagen’: een magnetron, een kop warme chocolademelk… Joost knikte en las verder. Het werd een grappige, geïmproviseerde scène.
Slager met een motorzaag
We hebben ontzettend veel plezier gehad tijdens de workshop. Zelf speelde ik een slager met een motorzaag in een koelcel waar ik Marianne Thieme tegenkwam. Je kunt je misschien voorstellen hoe deze scène eruit zag toen we hem nog een keer moesten spelen, maar dan in de stijl van een horrorfilm. Ik was ook een raket en de presentator van een dating show.
Elkaars suggesties accepteren
Ik heb op deze middag vooral ook erg veel geleerd: over samenwerken, over de creativiteit en de energie die vrijkomt als je afspreekt altijd elkaars suggesties te accepteren. Het was niet het primaire doel van de workshop. Je zou het daarom een vorm van ‘onbeoogd leren’ kunnen noemen. In het Engels heet dit ‘accidental learning’ en er wordt een grote kracht aan toegekend. Net als aan het tegenovergestelde: ‘collateral damage’, maar dit terzijde.
Uit je comfort zone
Leren door te spelen, door het toeval een hoofdrol te geven, door te exploreren: het biedt geweldige mogelijkheden. Bij de theatersport gaat het daarbij ook om elkaar vertrouwen, om uit je comfort zone te durven stappen en je vaste patronen los te durven laten. Als ik de vorige zin nog eens overlees dan denk ik: precies waar het in het leven ook in grote mate over gaat.
Stille kracht
Onderwijs is in essentie een situatie waar ‘beoogd leren’ voorop staat. Toch speelt ‘onbeoogd leren’ ook op school een enorm belangrijke rol. Je leert van het conflict met je leraar, van het omgaan met de ernstige ziekte van een medeleerling, van het onderwerp van een tekst die eigenlijk bedoeld was om je niveau van begrijpend lezen te toetsen.
Ik denk dat het goed zou zijn als we ons wat meer bewust zouden worden van die stille kracht van ‘onbeoogd leren’. Misschien moeten we het zelfs bewust inbouwen in ons onderwijs en beogen dat we meer halen uit de kracht van ‘onbeoogd leren’? Gemakkelijk beginnen? Verwerk eens wat theatersportoefeningen in de mentorles!
Heeft u ideeën voor of ervaringen met vormen van ‘onbeoogd leren’? Deel ze via de reacties!
