Onderwijs en ICT zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Sterker nog, de band tussen beide zal alleen nog maar intenser worden. Langzaamaan worden sociale media en ict-technologieën geïntegreerd in het leerproces en worden digitale lesmethodes voor de tablet aangeboden. Kortom, het onderwijs gaat mee met de ontwikkeling. Maar zijn die ontwikkelingen wel zo innovatief als we denken? Of zouden we op een heel andere manier over innovatietechnologie in het onderwijs moeten nadenken?
Een van de laatste ontwikkelingen is de lancering van Apples iBooks Author: Een gratis applicatie waarmee het mogelijk is om zelf e-books te ontwikkelen. Door de eenvoudige interface -het belangrijkste kenmerk van Apple- is het eenvoudig om filmpjes, externe bronnen en zelfs 3D-modellen toe te voegen aan je e-book. Hiermee speelt Apple slim in op de veranderingen binnen het onderwijs.
Overstap naar tablet
Steeds meer onderwijsinstellingen gaan mee met de digitale voorsprong van hun leerlingen: Er wordt bijvoorbeeld geëxperimenteerd met een laptop of tablet als drager. De drager is daardoor compacter en veelzijdiger geworden. Maar wordt de educatieve, persoonlijke ontwikkeling van de leerling hier wel optimaal door geprikkeld? De organisatiestructuur en de opzet van het aangeboden onderwijs blijft, ondanks de huidige technologische ontwikkelingen, nagenoeg hetzelfde. Het iBooks Author-format, en andere soortgelijke toepassingen, hebben nog erg veel weg van het ‘gescande’ lesboek. Het verschil is alleen de toevoeging van andere soorten media dan louter het geschreven woord. Je zou dus kunnen stellen dat er, gezien de mogelijkheden, nog te weinig veranderd aan de huidige manier van lesgeven.
Maar wat is op dit moment het alternatief? Moeten we -om in de sfeer van Apple te blijven- meegaan in het Reality Distortion Field van wijlen Steve Jobs?
“Soms was dat een onbedoelde stoornis van zijn geheugencellen zoals ons allemaal weleens overkomt, maar soms was het juist het fabriceren van zijn eigen versie van de werkelijkheid voor zowel mij als zichzelf”, aldus Walter Isaacon, de schrijven van Jobs’ biografie.
Veranderingen komen tot stand vanuit het vermogen om grenzeloos te kunnen denken. Steve Jobs was zo iemand: Hij bracht wereldvreemde, visionaire gedachten tot leven en overtuigde zijn omgeving ervan dat alles mogelijk is. Jobs’ Reality Distortion Field heeft de wereld veranderd: De iPod, iPhone, iPad en iTunes… Wie kent ze niet? Door de werkelijkheid te fabriceren, is het veel gemakkelijker om ‘out of the box’ te denken. Bedenk eerst wat je wilt en kijk daarna of het kan. En als blijkt dat het niet mogelijk is: Met welke middelen wordt het onwerkelijke dan werkelijkheid?
Hologram in het lokaal
Een voorbeeld van deze out of the box-mentaliteit is het ‘Making Future Magic’-project van creatief communicatiebureau Dentsu London. Om zich als nieuwkomer in de reclamewereld te onderscheiden, ontwikkelden zij een techniek waarbij de iPad ‘schildert’ met licht. Of wat dacht u van hologramtechnologie? Het Amerikaanse bedrijf DVE Telepresence is erin geslaagd om een holografische conferenceroom te ontwikkelen. Als dit tot de mogelijkheden van de toekomst behoort, dan zouden we de Slag om Arnhem plaats kunnen laten vinden in het klaslokaal. Leerlingen worden ooggetuigen. Wat voor impact zou dat wel niet hebben?
De mogelijkheden zijn oneindig
In deze gedachtestroom lijken de mogelijkheden oneindig: Neem de avond voor het proefwerk plaats in het holografische lokaal om de laatste moeilijkheden te bespreken met studenten. Of doe een dagje cultureel Parijs en haal het Louvre het klaslokaal in. Google Art Project is dan ineens ontzettend achterhaald. En de wereld veel kleiner. Iedere week op schoolreis om te leren van andere culturen, niets is meer te gek. Laat de studenten zelf Duits leren door ze in een ‘holo-room’ te zetten met Duitse leeftijdsgenoten. Oftewel, ‘Think Different’ en het onmogelijke komt dichterbij dan je denkt.
Individualisering onderwijssysteem
Een ander interessant thema dat hiermee samenhangt is de manier waarop het onderwijssysteem is gecategoriseerd: Zou het onderwijs, en daarmee natuurlijk de leerling, niet veel beter af zijn als klassen zouden worden ingedeeld naar vaardigheden en niet langer naar leeftijd? Stel dat we de lessen individualiseren door een leerdoel als uitgangspunt te nemen. En dat het gekozen leerdoel dan op verschillende manieren te bereiken is. Vergaande technologische ontwikkelingen zouden hieraan kunnen bijdragen, doordat het de leerling stimuleert om op een eigen manier op zoek te gaan naar de benodigde informatie. Niet langer door leesstof uit een boek, maar door de eigen virtuele ervaring. Op wat voor manier dan ook.
Is dit de toekomst van het onderwijs en het leerproces van toekomstige studenten? En waar trekt u de grens tussen de realiteit en een Reality Distortion Field?
Renée Conradi (Onderwijs van Morgen) & Rob Duivenvoorden (uitgever VO)
