Na acht jaar zijn kinderen de basisschool letterlijk en figuurlijk ontgroeid. Tijd dus, om naar de brugklas te gaan. Veel kinderen ervaren de nodige stress bij deze overstap. Waar komt dat door? En wat kun je doen om het voor kinderen wat makkelijker te maken? Onderwijsadviseur Wander van Es en groep 8-leraar Els van Wely zetten 13 tips voor je op een rij.
Dit artikel verscheen eerder onder de titel ‘Van achtstegroeper naar brugpieper’ in het tijdschrift Juf & Meester.
Wat maakt die overstap nu zo spannend? Volgens Wander van Es, onderwijsadviseur van Sardes, zijn er heel wat factoren die de nodige spanning met zich meebrengen: ‘Eindtoetsen, schooladvies en schoolkeuze – soms met loting – kunnen voor veel spanning zorgen. De belangrijkste vraag is: Kan ik terecht waar ik wil? Daarna komt de volgende vraag: Hoe zal het er zijn? Dat is niet per se een probleem; spanning kan ook leuk zijn. Je hebt het na acht jaar op dezelfde school ook wel gezien. Ik zie vaak dat de ouders ongerust zijn en dat gevoel overbrengen op hun kind.’
Dagritme en pedagogisch klimaat
Daarnaast spelen ook het verschil in dagritme en het pedagogisch klimaat een belangrijke rol. ‘Op de middelbare school moet je vroeger beginnen, ben je later klaar en heb je ook nog huiswerk. Je moet jezelf steeds verplaatsen. Eerst op de fiets, daarna van lokaal naar lokaal. Elk uur heb je een andere docent, met een ander karakter.’ Daarbij komt nog kijken dat leerlingen vaak hun oude leraar missen en niet elke docent even geschikt is om les te geven aan een brugklas. ‘Sommigen zijn puur bezig met didactiek. Docenten op de middelbare school worden op het gebied van pedagogiek minder goed opgeleid dan basisschoolleraren’, aldus Wander.
Zelfstandigheid
Ook de mate van zelfstandigheid is op de middelbare school voor heel wat leerlingen even wennen. ‘Op de basisschool kun je vragen blijven stellen, op de middelbare school niet. Kinderen krijgen bijvoorbeeld maar summier uitleg over de elektronische leeromgeving en worden daarna geacht het zelf uit te zoeken. Free riders, kinderen die altijd hebben meegelift op de groep, zijn dat niet gewend.’
Tips voor een soepele overgang naar de brugklas
Je kunt als po-leraar het nodige doen om leerlingen goed voor te bereiden op hun overstap naar de middelbare school. Wander en Els formuleren 13 tips:
- Adviseer ouders over het schoolniveau én de schoolcultuur.
- Nodig ex-achtstegroepers uit om hun ervaringen te delen.
- Help kinderen om tijdens de open dagen kritisch naar de scholen te kijken, bijvoorbeeld met een persoonlijk interviewlijstje. Wat is belangrijk voor jou? Hoe is het er straks echt?
- Leer kinderen om met een agenda en huiswerkplanning te werken.
- Zorg dat je zelf de middelbare scholen in de buurt ook goed kent.
- Besteed speciale aandacht aan kinderen met zorgvragen, zoals dyslexie of sociale problemen; zowel bij het zoeken naar de juiste schoolcultuur als in de overdracht.
- Bevorder zelfstandigheid. Wees hierbij alert op free riders.
- Bevorder samenwerking tussen middelbare scholen en basisscholen. Misschien kan groep 8 gebruik maken van bepaalde faciliteiten, zoals een technieklokaal?
- Laat de kinderen zich op tijd oriënteren, bij voorkeur al in groep 7.
- Geef speciale keuzelessen. Bijvoorbeeld met filmpjes en opdrachten over huiswerk, dagindeling, het werken met roosters en soorten scholen.
- Geef de kinderen veel ruimte om erover te praten.
- …En hun ouders ook.
- Vertel de kinderen dat ze bij stress of verdriet kunnen chatten of bellen met iemand van de stichting Korrelatie.
Werk jij op de basisschool of in de onderbouw van het vo en heb je nog andere tips voor collega’s? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
Tekst: Lenny Tamerus
