Wist je dat Finse scholieren behoren tot de best opgeleide ter wereld? En dat terwijl ze tot hun vijftiende met alle niveaus door elkaar in één klas zitten. Deze succesvolle onderwijshervorming noemen de Finnen peruskoulu. Dit basisonderwijssysteem respecteert de individuele verschillen. Maar hoe pakken zij dat aan? En wat kunnen wij daarvan leren?
Kleinere klassen én meer leraren
In Finland zitten gemiddeld 19 kinderen in een klas. Scholieren krijgen hierdoor meer persoonlijke aandacht. Ook heeft Finland zoveel leraren dat kleine klassen geen probleem zijn. Daarnaast hebben onderwijzers in Finland een hoge status, net als artsen en advocaten. Je hebt een universitair masterdiploma nodig om voor de klas te staan. Bovendien ontvangen de leraren een goed salaris.
Inclusiviteit
Scholen en leerkrachten krijgen in Finland veel vrijheid en mogen zelf bepalen hoe ze het onderwijs vormgeven. Maar niet elke leerling heeft hetzelfde niveau. Hoe zorgen deze docenten ervoor dat iedereen in de klas kan meekomen? Pasi Sahlberg, hoogleraar onderwijsbeleid aan het Gonski Instituut voor Educatie, zegt in Parool dat leraren moeten begrijpen dat alle kinderen zowat alles kunnen leren, alleen niet allemaal in hetzelfde tempo of met behulp van dezelfde leerstof.
Groei en inzet
In Finland zijn gestandaardiseerde toetsen, zoals de Cito-toets, daarom afgeschaft. Docenten kijken naar het gemiddelde cijfer van alle schooljaren. Maar ook groei en inzet zijn belangrijk. Heeft een leerling bijvoorbeeld een zwaar jaar gehad? Dan proberen docenten voorafgaande jaren wat zwaarder te laten wegen. Met het eindcijfer kunnen leerlingen zich aanmelden bij het voortgezet onderwijs.
Vroege keuze leidt tot ongelijke onderwijskansen
In Nederland bepalen leerkrachten al veel eerder op welk niveau een leerling zit. En die aanpak leidt volgens de Onderwijsraad tot ongelijke onderwijskansen. Volgens de voorzitter van de Onderwijsraad, Edith Hooge, moet het onderwijsstelsel in Nederland daarom veranderen. Door het onderwijs meer te personaliseren, moeten er meer gelijke kansen komen.
Sociale ontwikkeling
Verschillende niveaus in dezelfde klas zou goed zijn voor de sociale ontwikkeling van kinderen. Onderwijs heeft ook als taak om leerlingen tot goede burgers te maken. En daarbij hoort dat je leert met verschillende soorten mensen samen te leven. Dat zegt Marli Huijer, hoogleraar publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit, in een interview met Trouw. ‘In de huidige tijd, waarin de kloof tussen mensen met een hoge en lage sociaal-economische status groeit, is het des te belangrijker dat het onderwijs de kansenongelijkheid kleiner maakt. Het ideaal achter de brede brugklas juich ik dus zeker toe.’
Voordelen van alle niveaus in dezelfde klas
Dat het systeem in Finland zijn vruchten afwerpt, is duidelijk. Het samenvoegen van alle niveaus en het verkleinen van de klassen heeft een positief effect gehad op het onderwijs. In Nederland zou dit systeem ook voordelen kunnen hebben, zoals:
- een positief effect op de prestaties van leerlingen;
- een betere overgang van basis- naar middelbare school;
- meer kansengelijkheid;
- vroegselectie tegengaan. Leerlingen moeten te vroeg een te smalle leerweg inslaan en het is moeilijk om later nog te wisselen van onderwijsniveau.
Nadelen
Maar er zijn ook nadelen aan het Finse systeem.
- Zo hebben kinderen met een hoog niveau genoeg uitdaging nodig. Het is de taak van de docent om dat te realiseren.
- Bij sommige kinderen kan juist onzekerheid ontstaan door de verschillende niveaus in de klas.
- Om dit systeem succesvol te maken in Nederland, zijn er meer leraren en kleinere klassen nodig. Met het huidige lerarentekort is dat moeilijk te realiseren.
Wil je meer lezen:
Wat denk jij? Verbetert het onderwijs als scholieren van alle niveaus in dezelfde klas zitten? Laat het ons weten via onderstaand reactieformulier.
