In Nederland leeft 1 op de 12 kinderen in armoede. Dat zijn er gemiddeld twee in elke klas. Hoe is dat bij jou? Kinderen die opgroeien met geldgebrek kampen dagelijks met stress. Dit kan leiden tot verminderde concentratie, mindere prestaties en vooral: verdriet en schaamte. Hoewel scholen armoede niet kunnen oplossen, kun jij als leraar wel degelijk wat betekenen. In dit artikel delen we tips om armoede in de klas te herkennen en bespreekbaar te maken.
Herken de signalen van kinderarmoede
Er zijn allerlei signalen die erop kunnen wijzen dat er thuis weinig geld is:
- een kind gaat niet mee op schoolreisje of andere betaalde uitjes;
- het kind vertelt in de klas nooit iets over het weekend;
- het kind trakteert niet op zijn of haar verjaardag, of meldt zich zelfs ziek;
- het kind heeft een slechte concentratie, moeite met huiswerk en gedragsproblemen.
Geef extra aandacht aan kinderen met geldgebrek
Weet je dat een kind het thuis financieel lastig heeft, geef het dan extra aandacht. Je kunt vragen waar hij of zij behoefte aan heeft of van droomt. Je betekent al heel veel voor je leerlingen door er gewoon voor ze te zijn.
7 tips om aandacht te geven aan het thema kinderarmoede op jouw school
Met onderstaande tips vergroot je het bewustzijn van jezelf, je collega’s en leerlingen en maak je het voor kinderen uit arme gezinnen net iets gemakkelijker.
1. Laat het filmpje ‘Arm kind’ in de klas of de (virtuele) lerarenkamer zien
In deze korte video van 12 minuten delen leraren, kinderen en hun ouders hun ervaringen. Het helpt je om een gesprek op gang te brengen.
2. Gebruik de ‘12 brillen om naar armoede te kijken’
Professor Baldwin van Gorp van de KU Leuven ontdekte dat er 12 brillen of ‘frames’ zijn waarmee je genuanceerd naar kinderarmoede kunt kijken. De frames samen vormen een soort gereedschapskist om je bewustwording te vergroten en kansen te zien.
3. Breng in kaart welke ‘verborgen kosten’ ouders maken voor hun kind
Zorg dat je een goed beeld hebt van de kosten die verbonden zijn aan de door de klas of school georganiseerde activiteiten en sociale verplichtingen. Zo krijgt jullie team een beeld van de stress die een verjaardag, sportactiviteit of sponsorloop in sommige gezinnen veroorzaakt. Zoek vervolgens naar praktische oplossingen voor deze uitdagingen.
4. Lief-en-leedpotje
Heeft jouw school het nog niet? Overweeg dan een lief-en-leedpot. Daarmee kan jouw school een budget reserveren om leerlingen te ondersteunen.
5. Kijk kritisch naar de ouderbijdrage
De ouderbijdrage is vrijwillig, maar in de praktijk pakt dat nog wel eens anders uit. Regel het zo dat kinderen zich niet buitengesloten voelen en vraag ouders wat ze kunnen missen. Hans Christiaanse van ‘Alles is Gezondheid’ zegt hier het volgende over: “Op mijn school waren er ouders die wekelijks een euro gaven. Al is het een tiende van het bedrag, ze hebben een bijdrage geleverd. Het heeft ook te maken met trots.”
6. Betrek een externe ervaringsdeskundige in jullie gesprekken over kinderarmoede
De organisaties Markieza voor Zuid-Nederland en Sterk uit armoede voor Noord-Nederland bieden advies en ervaringsdeskundigen.
7. Laat je leerlingen een kijkje nemen op de website van de Kinderombudsman
Deze site is gemaakt voor kinderen. Je leerlingen vinden er antwoorden op vragen die ze wellicht hebben, maar niet durven te stellen. Neem er vooral ook zelf een kijkje.
Meer over armoede in de klas, en hoe je daarmee om kunt gaan op school, lees je in de handreiking ‘Omgaan met armoede op scholen’.
Heb jij ervaring met armoede in de klas? Of een goede tip voor je collega’s?
Deel ze met ons, zo kunnen we elkaar te helpen.
