Huiswerk. Sommige docenten zweren erbij, anderen zien het eerder als een noodzakelijk kwaad. En als het om de effectiviteit van huiswerk gaat, zijn er net zoveel voor- als nadelen te noemen. Dat is lastig, want op de meeste scholen is huiswerk de verantwoordelijkheid van de docent.
Voordelen
Vanuit de theorie zijn er heel wat voordelen van huiswerk te noemen. Als leerlingen huiswerk maken, oefenen ze thuis met de in de les opgedane vaardigheden. Zo onthouden en begrijpen ze de lesstof beter. Ook bevordert het de verwerking van informatie en leren leerlingen kritisch na te denken over waar ze mee bezig zijn. Daarnaast is het is veel gevallen ook gewoon een voorbereiding op de volgende les. Maar misschien wel de voornaamste reden voor docenten om huiswerk op te geven, is omdat het er gewoon bij hoort. Sommige docenten voelen zich een betere docent als ze veel huiswerk opgeven. Daarnaast is het bij bepaalde vakken ook de enige manier om het gehele curriculum binnen een schooljaar door te kunnen werken. Al is dat natuurlijk niet bepaald een voordeel.
Nadelen
Een paar uitzonderingen daargelaten, is er pas sinds een aantal jaar aandacht voor de eventuele negatieve effecten en nadelen van huiswerk. Het voornaamste nadeel dat in verschillende onderzoeken naar voren komt, is dat te veel huiswerk averechts werkt. Het heeft een tegenovergesteld effect en is daarmee dus niet effectief. Als er bij een leerling verzadiging optreedt, uit zich dat in desinteresse en fysieke, maar vooral emotionele vermoeidheid. Daardoor wordt een taak niet altijd goed uitgevoerd en verliest de leerling zijn interesse. In de opdracht, maar soms ook de motivatie om überhaupt te leren. Daarmee wordt huiswerk maken per definitie iets vervelends.
Docentgestuurd
Er zijn dus heel wat voor- en nadelen. Dat maakt het voor de docent niet bepaald makkelijk om te beslissen wat nou juist is en wat niet. En dat is lastig, want op de meeste scholen is huiswerk docentgestuurd. Waar iedereen het wel over eens is, is dat huiswerk nut moet hebben en effectief dient te zijn. Volgens de Amerikaanse onderzoekers Marzano en Pickering (The case for and against homework, 2007) moeten docenten niet wachten tot de wetenschap het bewijs levert dat huiswerk effectief is. Zij stellen dat docenten de theoretische voor- en nadelen moeten combineren met hun eigen professionele verstand. Vanuit die gedachte hebben zij een aantal richtlijnen geformuleerd waar huiswerk aan zou moeten voldoen:
- Geef doelgericht huiswerk op: legitieme doeleinden voor huiswerk zijn bijvoorbeeld het introduceren van nieuwe informatie; het oefenen van een vaardigheid die de leerling zelfstandig, maar nog niet ‘vloeiend’ kan uitvoeren; voortborduren op de informatie die is behandeld in de les; de kennis van de leerling verdiepen en de leerling de mogelijkheid bieden om zelf informatie over de behandelde onderwerpen op te zoeken. Zorg ervoor dat de huiswerktaak te verantwoorden is.
- Sta stil bij de moeilijkheidsgraad. De leerling moet in staat zijn om de opdracht zelfstandig naar behoren te maken, maar de opdracht dient wel uitdagend genoeg te zijn.
- Denk na over de rol van de ouder. Zorg ervoor dat ouders die hun kind helpen niet de rol van docent op zich hoeven te nemen. Dit zorgt voor onduidelijkheid, onder andere doordat de uitleg van de ouder heel anders kan zijn dan die van de docent. Lees ook: Huiswerk maken? Tips voor leerlingen en ouders
- Monitor zorgvuldig de hoeveelheid opgegeven huiswerk. Bedenk dat de taak niet teveel tijd in beslag moet nemen, omdat de leerling dan sneller zijn interesse verliest.
Huiswerkbeleid?
Een andere manier om huiswerk effectiever in te zetten, is om samen met collega’s en de schoolleiding na te denken over het doel van huiswerk. In de meeste gevallen komen de volgende onderwerpen aan bod: zelfstandig leren werken, oefenen met de lesstof en een brug slaan tussen leren op school en thuis. Neem ook de ouders van leerlingen mee in het beleid. Zij weten vaak ook niet precies hoe zij hun kind kunnen helpen en motiveren om serieus met het huiswerk aan de slag te gaan.
Onderwijs van Morgen wil graag weten hoe jij als docent over huiswerk denkt. Is er op jouw school sprake van huiswerkbeleid? En hoe bepaal je hoeveel en wat voor huiswerk de leerlingen mee naar huis krijgen?
