De coronamaatregelen vielen veel vo-leerlingen zwaar. Het gebrek aan structuur en het gemis van vrienden is voor veel pubers problematisch. 1 juni mochten zij weer naar school. Wat betekenen de coronamaatregelen en de terugkeer naar de klas voor jongeren?
Tijdens de coronamaatregelen zijn veel jongeren hun normale ritme kwijt. Spanningen in gezinnen met pubers lopen soms hoog op. Jongeren die niet naar school konden, sliepen een gat in de dag en wilden afspreken met vrienden. Logisch, want vrienden zijn in deze levensfase het allerbelangrijkst in hun leven en corona is voor veel van hen een ver-van-mijn-bed-show. Ze voelen zich onkwetsbaar, dat past volgens gezondheidspsychologen bij hun leeftijd.
Ritme in de dagen
Met de opening van de scholen kregen pubers weer een nieuw ritme in hun dagen. Jongeren die tot half twee ‘s nachts wakker waren en ‘s ochtends niet voor elf uur hun bed uit kwamen, worden nu weer rond acht uur op school verwacht. Deze omschakeling is voor het puberbrein niet makkelijk. Pubers hebben een intern biologisch ritme met een verlate waak- en slaapdrempel. Zonder schoolverplichtingen geven jongeren toe aan dit natuurlijke ritme. Als ze zich weer vroeg op school moeten melden maar nog wel in het ‘verlate slaapritme‘ zitten, ligt slaapgebrek op de loer. Terwijl voldoende slaap juist belangrijk is om informatie op te nemen en stressbestendig te zijn. De omschakeling naar het schoolritme is voor pubers dus een uitdaging.
Sociale contacten
Waar de ene omschakeling mogelijk moeite kost, is de andere een verademing: sociale contacten, voor veel jongeren zo ongeveer een eerste levensbehoefte. Volgens Het sociale brein van de puber, van Eveline Crone, brengen jongeren in de puberteit steeds minder tijd door met hun ouders en delen ze bovendien minder persoonlijke informatie met hen. De rol van vertrouwenspersonen wordt overgenomen door leeftijdsgenoten. Reden daarvoor is onder andere de herkenning die jongeren bij elkaar vinden, ze zitten in gesprekken op één lijn. De aard van vriendschappen verandert. Zo zijn vriendschappen belangrijk voor de ontwikkeling van het zelfbeeld en vinden jongeren steun bij elkaar. Sociale contacten zijn daarmee onmisbaar voor de ontwikkeling die pubers doormaken. Het weerzien van klasgenoten op school is zeer welkom.
Omschakeling in de klas
De combinatie, moeite met het nieuwe ritme van vroeg opstaan en enthousiasme over het zien van leeftijdsgenoten met wie ze tijd hebben in te halen, kan voor docenten een uitdaging zijn. Leg pubers maar eens uit dat het nu extra belangrijk is om op te letten en eventuele achterstanden in te lopen. ‘Het puberbrein leeft van de kortetermijnwinst en van het hier en nu. Dus als je het gezellig hebt met vrienden is dat kortetermijnwinst’, legt kinderpsycholoog Tischa Neve uit in de Volkskrant. Daarnaast gelden er ook op school nog eens allemaal nieuwe regels, waarvan de zich onkwetsbaar voelende pubers niet altijd de noodzaak inzien.
Hoe ga je om met dit gedrag?
Wennen aan ‘het nieuwe normaal’ op school zal voor sommige pubers lastig zijn. Blijven praten helpt. Leg uit waarom bepaalde nieuwe regels op school gelden. Wees niet te streng. Het puberbrein is gericht op beloning. Met een beloning geef je ze de bevestiging dat ze op de goede weg zijn, dat gevoel is belangrijk voor pubers. Komt het aan op de coronamaatregelen, dan helpt afschrikken niet. Daarmee stimuleer je een gevoel van angst en hulpeloosheid. Jongeren weten dat zij zelf niet tot de risicogroep behoren. Bespreek dus waarom het toch belangrijk is dat ze zich aan de regels houden en wat ze voor anderen kunnen betekenen.
Herken je deze omschakeling bij je leerlingen? Is het anders dan na een schoolvakantie? Laat je reactie achter via onderstaand formulier.
