Zomervakantie: zes weken uitrusten en dan in het nieuwe schooljaar weer fris starten met waar je voor de vakantie gebleven was. Klinkt logisch, maar dat is het niet. Leraren merken namelijk dat veel leerlingen last hebben van een zomerdip: ze zitten dan niet meer op het behaalde niveau van voor de zomervakantie. Maar bestaat dit wel? En wat kun je ertegen doen?
Dit artikel verscheen eerder op onderwijsvanmorgen.nl.
Vooral in de Verenigde Staten is onderzoek gedaan naar de zomerdip. Maar omdat leerlingen in de VS twee tot drie maanden zomervakantie hebben, kun je die resultaten niet zomaar vertalen naar de situatie in Nederland. Toch zien ook Nederlandse leraren dat de zomerdip bestaat. Zoals Marieke Baselmans, auteur van het artikel Strijd tegen de zomerdip: ‘Je ziet kinderen [in groep 3, red.] sprongen maken gedurende het schooljaar, maar als ze na de zomervakantie terugkomen, blijkt hun AVI-niveau te stagneren of zelfs terug te zijn gevallen.’
Summer Learning Loss
Een Amerikaanse meta-analyse naar de effecten van de zomervakantie op toetsresultaten laat zien dat leerlingen gemiddeld een maand terugvallen in niveau. Leerlingen gaan meer achteruit bij rekenen en spelling dan bij begrijpend lezen. Bij lezen laten vooral leerlingen uit lagere inkomensgroepen meer leerverlies zien. Oostenrijks onderzoek bevestigt deze Amerikaanse conclusies. Een recenter onderzoek uit de VS brengt het leerverlies mooi in beeld. Uit een Nederlands onderzoek naar de vooruitgang van technisch lezen tijdens het schooljaar en in de zomervakantie blijkt dat vooral in de zomervakantie de verschillen in leerwinst tussen leerlingen relatief groot zijn.
Zomerschool tegen de zomerdip
Om ongelijkheid tussen leerlingen in de zomervakantie tegen te gaan, noemt het Nederlandse onderzoek de inzet van zomerprogramma’s zoals de zomerschool. Volgens de onderzoekers kunnen zomerscholen vooral helpen wanneer ze gericht zijn op het wegwerken van achterstanden, versneld leren en op verrijking. Uit een onderzoek naar het effect van zomerscholen voor vo-leerlingen blijkt ook dat de zomerschool een direct verlagend effect heeft op zittenblijven – en waarschijnlijk dus ook op leerverlies tijdens de zomervakantie.
Wat kun je als leraar doen?
Wil je als leraar het effect van de zomerdip tegengaan? Dan kun je het beste de ouders tips geven waarmee zij tijdens de zomervakantie aan de slag kunnen. Zo geeft dit Amerikaanse artikel veel tips om summer learning loss tegen te gaan. Het leukste is om daarbij gebruik te maken van de zomervakantie zelf, zoals columniste Corine vertelt op Juf & Meester.
Een paar ideeën:
- Stippel met Google Maps de route naar de vakantiebestemming uit
- Maak een eigen reisgids met informatie over bijzondere bezienswaardigheden
- Reken uit hoeveel geld je nodig hebt voor vier ijsjes
- Schrijf (samen) een blog over de vakantie voor de thuisblijvers
Rekenen met nummerborden en vakantieleesprojecten
Rekenvaardigheden kun je op peil houden door tijdens de vakantie bordspelletjes te spelen. Rummikub of Yahtzee bijvoorbeeld, of andere spelletjes met dobbelstenen. Verzin onderweg rekenpuzzels met nummerborden: kun je de cijfers bij elkaar optellen, van elkaar aftrekken of vermenigvuldigen? Veel lezen is ook goed, juist tijdens de zomervakantie! De meeste bibliotheken organiseren vakantieleesprojecten: informeer daar eens naar. En in de Malmberg-whitepaper Zomerlezen – de zomerdip voorbij vind je allerlei leessuggesties.
Vakantieboek
Speciaal voor de laatste weken voor de zomervakantie herhaalt Malmberg het Festival-vakantieboek: een boek vol leuke activiteiten en opdrachten uit de bekende Malmberg-methodes. De kinderen krijgen geen nieuwe lesstof, maar gaan aan de slag met opdrachten waar ze al instructie op hebben gehad.
Werk ermee in je groep of geef het mee naar huis. Veel plezier en alvast een fijne vakantie gewenst!
