Digitale ontwikkelingen veranderen de wereld razendsnel en dat vraagt om nieuwe vaardigheden. Ook in het onderwijs. ‘Het is belangrijk dat we leerlingen leren omgaan met technologie en ze voorbereiden op een snel veranderende toekomst’, zegt Michel van Ast, trainer en eigenaar van OnderwijsArena. ‘Zo’n 65 procent van de basisschoolleerlingen neemt een baan aan die nu nog niet bestaat.’
Digitale vaardigheden
Het doel van digitale geletterdheid is om leerlingen te leren functioneren in een samenleving waarin digitale technologie en media steeds meer aanwezig zijn. Denk aan online nepnieuws van betrouwbare bronnen onderscheiden, maar ook weten hoe je omgaat met digitale apparaten, zoals een laptop of tablet. Michel van Ast: ‘Allemaal vaardigheden die belangrijker zijn dan twintig jaar geleden, vooral informatiegeletterdheid en informatiemanagement. Zonder deze vaardigheden kun je minder goed meedoen in de maatschappij. Dat kan vervelende gevolgen hebben, ook als het gaat om kansenongelijkheid bij kinderen. Netwerk Mediawijsheid doet daar onderzoek naar. Wat blijkt: sommige leerlingen worden door de omgeving en omstandigheden waarin ze opgroeien eerder en gemakkelijker mediahandig dan andere leerlingen.’
Mediahandig én mediawijs
Toch is ‘mediahandig’ zijn niet genoeg, leerlingen moeten ook mediawijs worden, stelt hij. ‘Een kind weet misschien wel hoe de app Snapchat werkt, maar niet per se hoe je daar verstandig mee omgaat. Niet alle kinderen krijgen die kennis vanuit huis mee, dus daar ligt ook belangrijke een rol voor scholen.’ Michel merkt dat er in het onderwijs nog veel onbekendheid is over het begrip ‘digitale geletterdheid’. Het gaat namelijk om veel meer dan ICT-vaardigheden, zoals het maken van een Powerpointpresentatie of een tekst in Word. ‘Kinderen moeten leren begrijpen hoe technologie werkt, maar er ook kritisch over leren nadenken én weten hoe je met online informatie omgaat.’
Digitale geletterdheid als schoolvak
Het is de bedoeling dat digitale geletterdheid een plek krijgt in het nieuwe curriculum. Dat kan in de vorm van een apart schoolvak, maar de vaardigheden die daarbij komen kijken kun je ook in bestaande vakken aan bod laten komen. ‘Digitale geletterdheid is nog geen officieel vak en nog niet verplicht, maar gelukkig zijn veel scholen er al wel mee bezig. Weet je als docent niet goed waar je moet beginnen? Ga eerst met elkaar in gesprek. Denk na over wat je belangrijk vindt en hoe je dat wilt vormgeven. Hopelijk wordt digitale geletterdheid in 2024 opgenomen in het curriculum.’
Aan de slag in de klas met Leren Doen Maken
Tot die tijd hoef je als school zeker niet stil te zitten. Het platform Leren Doen Maken stimuleert kinderen en scholen om met digitale vaardigheden aan de slag te gaan. Het idee is dat je leert door te doen. Op de website staan allerlei opdrachten waar jij in de klas direct mee aan de slag kan. Jouw leerlingen leren samenwerken en kritisch en creatief denken. Denk aan het maken van een avatar, thuisvlog, 3D-ontwerp, e-book of audiotour. Ook leren leerlingen hoe ze data verzamelen, een pitch voorbereiden of een verhaal schrijven. Door een subsidie van Stichting GO Fonds kan iedereen dit en komend schooljaar gebruik maken van Leren Doen Maken. Ook is er voor onderwijsprofessionals elke maand een gratis webinar over een onderwerp dat te maken heeft met digitale geletterdheid.
Informatie voor scholen over nieuw curriculum
Momenteel houdt SLO, het landelijk expertisecentrum voor het curriculum, bij digitale geletterdheid in het onderwijs vier domeinen aan: informatievaardigheden, computational thinking, mediawijsheid en ICT-basisvaardigheden. De organisatie Curriculum.nu heeft een website over digitale geletterdheid en richt zich op de vraag: wat moeten leerlingen nu en in de toekomst weten en kunnen? Wil je nog meer te weten komen over digitale geletterdheid? Download dan het Handboek Digitale Geletterdheid van Kennisnet.
Eerder op Onderwijs van Morgen
Lees ook deze artikelen binnen het thema digitale geletterdheid:
- Digitale geletterdheid naast taal en rekenen
- Curriculumherziening: digitale geletterdheid een kerndoel?
- Favoriete educatieve apps: feedback
Besteed jij op in de klas aandacht aan digitale geletterdheid en hoe doe je dat? Laat het ons weten via onderstaand reactieformulier.
