Als we nieuwsgierig zijn, willen we iets écht graag weten. Lessen die nieuwsgierig maken motiveren daarom leerlingen om met de lesstof aan de slag te gaan. Maar… niet elke les zet zomaar aan tot leergierig gedrag. Hoe kun je de kracht van nieuwsgierigheid inbouwen in jouw lessen? En hoe kun je als leerkracht jouw eigen interesses en passies inzetten om je leerlingen te inspireren?
Jason Fredrick van Eunen laat met zijn bedrijf Nieuwsgierig Denken iedereen kennis maken met de kracht van nieuwsgierigheid. Hij geeft trainingen en gastlessen over het thema nieuwsgierigheid in alle lagen van het onderwijs. Dagelijks deelt hij ook gratis inspiratie op zijn Instagram.
De wereld als inspiratie
Tegenwoordig worden we continu nieuwsgierig gemaakt. De reclames om ons heen, de spelletjes die we spelen en de koppen van kranten die we lezen; ze hebben allemaal als doel om onze aandacht te trekken. We kunnen hier veel van leren als we er van een afstandje naar kijken. Deze aandachttrekkers zijn namelijk perfecte voorbeelden van technieken die worden gebruikt om nieuwsgierig te maken. Technieken waardoor we aan het denken worden gezet of overgaan tot actie. Hoe ze dat doen? Denk aan het verbergen van een stukje informatie, het oproepen van een bijzondere vraag of het delen van een spannend feit. Dit zijn niet alleen effectieve manieren om ons iets te laten kopen of doen, maar natuurlijk ook om iets te leren. Bekijk jouw lessen eens vanuit dit andere perspectief: wat kun je leren van de manier waarop je zelf elke dag nieuwsgierig wordt gemaakt? Hoe kun je jouw lessen hiermee versterken?
‘Goed lesgeven is meer het geven van juiste vragen dan het geven van juiste antwoorden’ – Josef Albers
Een vraag leidt tot nog meer vragen
Wanneer we actief op zoek zijn naar kennis, stellen we vragen. Maar ook als we nieuwsgierige vragen in de klas stellen, roept dit bij leerlingen de behoefte op om te ontdekken. Dit is een hele directe manier om nieuwsgierigheid te prikkelen. Anders dan vragen die kennis peilen – zoals examenvragen – dagen nieuwsgierige vragen uit om anders, verder of kritisch na te denken. Zogenaamde ‘hogere orde’-vragen zijn een goed startpunt om meer nieuwsgierigheid in de lessen te brengen. Je kunt ze gebruiken om leerlingen ‘aan’ te zetten. Voorbeelden zijn: ‘Hoe zouden mensen kunnen leren vliegen?’ of ‘Wat als we niet meer kunnen tellen?’ Ze doen een beroep op de verbeeldingskracht en stimuleren de fantasie. Ook effectief zijn vragen waarvan kinderen denken dat ze het antwoord weten, maar waarvan het antwoord ze toch verrast. Bewust worden van wat je nog niet weet, helpt om daar verdere vragen over te stellen.
Probeer dit eens!
Nieuwsgierigheid is besmettelijk. Ook die van jou! Niets werkt zo aanstekelijk als iemand die helemaal op kan gaan in het onderwerp. Uit onderzoek blijkt dat een leerkracht, die zelf ook boeiende vragen stelt en actief meedenkt, de leergierigheid stimuleert bij anderen. Kies voor je volgende thema eens een onderwerp waarover jij zelf ook vragen hebt. Niet alleen zul je meer plezier ervaren, ook leerlingen zullen meegaan in jouw nieuwsgierigheid.
Aansluiten op kennisniveau
Als we met vragen nieuwsgierigheid willen opwekken, dan is het essentieel dat het vinden van een antwoord of het bedenken van een oplossing binnen het bereik van de leerlingen ligt. Daarom is het laten aansluiten van de les bij het kennisniveau van de klas heel erg belangrijk. Wanneer nieuwe informatie te ver van de leerlingen afstaat, is het lastig om vragen te bedenken en aansluiting te vinden bij het onderwerp. Speel dus in op wat jouw klas al weet over het onderwerp en wat ze nog graag willen leren. Hier kun je ook actief naar vragen.
Probeer dit eens!
Nieuwsgierigheid is altijd binnen handbereik. Je kunt makkelijk je les verrijken met alledaagse voorwerpen die leerlingen al kennen, maar waar ze toch nog veel over kunnen leren. Neem bijvoorbeeld eens een appel. Daar kunnen leerlingen veel nieuwsgierige vragen over stellen. Hoe kom deze aan zijn kleur? Heeft een appel ook broertjes en zusjes? Deze methode heet ‘object-gebaseerd leren’. Je neemt een object mee naar jouw klas en bouwt de les daaromheen. Nieuwsgierigheid prikkelen was nog nooit zo makkelijk.
Wil je meer nieuwsgierigheid in jouw les inbouwen? Deze korte checklist helpt jou op weg!
- Zijn er verrassende elementen in de les aanwezig die vragen oproepen?
- Spoort de les aan tot het doen van eigen onderzoek?
- Sluit de les aan bij het huidige kennisniveau en belevingswereld?
- Biedt de les de mogelijkheid om verschillende paden te volgen?
- Zitten er elementen in jouw les waar je zelf ook nieuwsgierig naar bent?
Welke technieken pas jij toe om jouw leerlingen nieuwsgierig te maken? Gebruik het reactieformulier om jouw antwoord te delen.
