Je leest of hoort het weleens: een kind dat snel en met weinig fouten leest, is een goede lezer. Dat is een hardnekkig misverstand, want goed lezen vraagt om meer dan dat. Als je een tekst goed wilt lezen, moet je die tekst juist niet alleen kunnen lezen, maar ook kunnen begrijpen en interpreteren. Lees hoe de oefenvorm theaterlezen bij kan dragen aan het beter leren lezen en beleven.
Bij dit artikel hoort een kant-en-klare theaterleestekst voor Valentijnsdag, niveau groep 5.
Wie vloeiend leest, begrijpt de tekst
Vloeiend lezen is lezen met begrip en met expressie. Een kind leest pas vloeiend wanneer het tijdens het lezen niet alleen decodeert, maar ook in staat is betekenis te verlenen aan de tekst en met expressie en met hoorbaar begrip leest. Dat betekent met de juiste intonatie, de klemtoon op de juiste plaats, snel of langzaam op het juiste moment en met de interpunctie op het goede moment.
In de leeslessen is het dan ook belangrijk dat al deze aspecten van vloeiend lezen worden aangeboden en geoefend, conform de conform Kwaliteitskaart Vloeiend lezen (Van de Mortel & Koekebacker, 2012):
- leestekens (alle leestekens, inclusief aanhalingstekens en gebruik van directe rede);
- betekenisvolle woordgroepen (woordgroepen in één adem lezen, pauzes, over de regel heen lezen);
- klemtoon en intonatie (accentwoorden, snel en langzaam, hard en zacht, dialogen met expressie).
Vloeiend lezen moet je leren. En om iets te leren moet je veel oefenen. Er zijn verschillende manieren om het vloeiend lezen te oefenen en een van deze manieren is theaterlezen, een vorm van herhaald samenlezen.
Wat is theaterlezen?
Tijdens het theaterlezen nemen twee of meer lezers de rol van een personage op zich en lezen de tekst hardop voor. Ze voeren als het ware een toneelstukje op, maar zonder decor, grootste gebaren of rekwisieten. De theatertekst bestaat voornamelijk uit dialogen, zodat de lezers elkaar steeds afwisselen. Tijdens de ‘voorstelling’ houden de kinderen de tekst in de hand. Het is immers een leesactiviteit.
Van de Mortel (2012) raadt het gebruik van stemmetjes af bij het theaterlezen, maar pleit voor ‘lezen zoals je praat’ en oefening in:
- ‘hapjes lucht’ op de juiste plaats
- verklanken van (on)zichtbare interpunctie
- lezen in betekenisvolle woordgroepen
- toepassen van intonatie
- klemtoon op de juiste plaats.
Theaterlezen als waardevolle oefenvorm
Het is zeer de moeite waard om theaterlezen toe te voegen aan de oefenvormen voor vloeiend lezen. Deze vorm van herhaald samenlezen zorgt voor plezier in lezen, voor succeservaringen en biedt ruimte voor instructie op maat.
Plezier in lezen
Plezier in lezen valt niet af te dwingen, maar theaterlezen is een vorm die op z’n minst motiveert. Want lezen vanuit een rol stimuleert de betrokkenheid van de kinderen en vraagt om inlevingsvermogen. Na het inleven volgt interpretatie en zo wordt lezen ook voor een deel beleven.
Succeservaring voor de zwakke lezers
Voor theaterlezen is oefening nodig. De kinderen oefenen de tekst een paar keer voordat ‘de voorstelling’ begint. Herhaald samenlezen dus, en dat is vooral voor de zwakke lezers belangrijk.
Instructiemomenten tijdens het oefenen
Theaterlezen wordt weleens omschreven als een samenleesvorm en instructiemodel ineen. Want tijdens de oefensessies kan de leerkracht aanwijzingen geven voor vloeiend lezen, zoals het gebruik van interpunctie, het betekenisvol groeperen van woorden en het lezen met expressie en intonatie. Ook zullen de kinderen tijdens het oefenen elkaar naar een hoger plan tillen, vooral als kinderen van verschillend leesniveau samenlezen.
Aan de slag
Kortom, theaterlezen is een mooie aanvullende oefenvorm voor het vloeiend lezen. Breng het meteen in de praktijk met deze leuke theaterleestekst voor groep 5 met rollen op drie niveaus, speciaal geschreven voor Valentijnsdag.
