In het afgelopen jaar hebben veel kinderen zich het zelfstandig leren snel en noodgedwongen eigen moeten maken. Een hele stap, die normaal gesproken geleidelijk gaat. Ook voor leraren was het even schakelen om hun leerlingen ‘los te laten’. Toch is zelfstandig leren niet nieuw in de onderwijswereld. Veel leerlingen geven er de voorkeur aan.
In het Agora-onderwijs staat de zelfstandigheid van de leerling centraal. Het zelf plannen en uitvoeren van schoolwerk is voor deze leerlingen vanzelfsprekend. Ze maken hun eigen planning, schrijven hun leerdoelen en delen hun tijd in. En dat werkt, want de kinderen vinden het fijn om zelf te beslissen hoe ze leren. Door het maken van eigen keuzes, zijn ze gemotiveerder om te leren. Wat kunnen we leren uit deze manier van onderwijs? We zetten enkele tips voor je op een rijtje.
Verwachtingen afstemmen
Het belangrijkste is dat je met de leerling goed afstemt wat precies van hem of haar verwacht wordt. Bespreek vooraf wat het doel is van de verschillende opdrachten, welke taken ze zelf moeten uitvoeren en in welk tijdsbestek. Hoe duidelijker, hoe beter.
Leervraag, tussenstap en doel
Formuleer samen met de leerling kleine tussenstappen om ze op het juiste spoor te zetten en leg deze ook vast. Wat moeten ze doen en wat hebben ze nodig om die leervraag te beantwoorden? Geef ze hierin de ruimte om hun eigen keus te maken. Hoe meer de leerling zelf heeft bedacht, hoe beter. Deze leervragen helpen om het uiteindelijke doel te bereiken en je kunt ze gebruiken om de voortgang van het schoolwerk te toetsen.
Coaching en zelfinzicht
Als leraar heb je bij zelfstandig leren minder ‘grip’ op de begeleiding van je leerlingen. Frequent persoonlijk contact is dan ook een vereiste. Via telefoon, e-mail, WhatsApp, Zoom of op school, de leerlingen moeten weten dat ze alles mogen vragen en er niet alleen voor staan. Maar andersom geldt dat ook: stel je leerling regelmatig vragen om hem of haar ‘bij de les’ te houden. Wat zijn je leervragen? Wanneer ben je tevreden? Denk je dat je de planning haalt? Als er iets niet lukt: waarom denk je zelf dat het niet lukt? Wat heb je al geprobeerd? Laat de leerlingen zoveel mogelijk zelf tot inzichten komen. Ze zijn zich dan meer bewust van waar ze mee bezig zijn.
Voortgangsgesprek
Plan eens of vaker per week een voortgangsgesprek met de leerling. Door terugkoppeling te vragen, houd je zicht op het werk dat gedaan is. Vraag aan je leerlingen om zo concreet mogelijk te laten zien waar ze die week aan gewerkt hebben, wat ze al af hebben of waar ze nog problemen mee hebben. Hebben ze antwoord op hun leervragen? Zijn de afgesproken tussenstappen gehaald? Verwacht je dat een leerling te laat is met het inleveren van zijn of haar werk? Herinner ze er dan op tijd aan. Wat je precies kunt doen om de voortgang van leerlingen in de gaten te houden, lees je in deze blog op voortgezetleren.nl.
Verschil in zelfstandigheid
De ene leerling is gestructureerder dan de andere. Of gemotiveerder. Zelfstandig werken vraagt om verschillende vaardigheden die ook nog eens met elkaar gecombineerd moeten worden. Een grote mate van discipline, een fijne leeromgeving en ouders of verzorgers die in staat zijn eventueel te helpen, dat zijn de basisbenodigheden. En die zijn helaas niet voor iedere leerling vanzelfsprekend. Kijk daarom goed naar kwetsbare leerlingen en begeleid hen waar ze het nodig hebben. Zelfstandig waar het kan, samen waar het moet.
Meer informatie over de rol van docenten in het Agora-onderwijs lees je in een eerder verschenen artikel op Onderwijs van Morgen. Ook schreven we een artikel over digitaal onderwijs en zelfstandig leren.
Hoe is het met jouw leerlingen? Denk je dat zij in staat zijn om zelfstandig te leren met de juiste begeleiding? Deel je ervaringen en ideeën met ons via het reactieformulier.
