Het is altijd aardig om met een leuk filmpje te beginnen. Als je een geslaagde keus maakt is het een aardig binnenkomertje. Aan de ene kant activeert het de reeds aanwezige voorkennis. Aan de andere kant maak je kans dat de aandacht wordt gericht en de nieuwsgierigheid wordt gewekt.
Toen ik bij Google zocht naar een filmpje om dit artikel over ons olfactorisch zintuig te omlijsten, kwam ik bij Simone Kleinsma terecht. Een gevoelig liedje over liefdesverdriet en de rol die geur daarbij speelt.
Nu we bijna aan het einde zijn van deze serie over perceptuele stijlen weten we dat de hele wereld om eens heen ons bereikt via de zintuigen. We onderscheiden miljoenen kleuren, we voelen alle aanrakingen op onze huid. We onderscheiden wel tienduizend geuren. Hoe is dit mogelijk? Het lijkt vanzelf te gaan. Als we onze zintuigen open zetten vliegt de wereld naar binnen. Miljoenen neuronen zijn constant bezig om via de thalamus allerlei informatie van de zintuigen te verwerken. De thalamus is een soort schakelstation die de informatie geleidt naar de hersenschors en naar die circuits die betrokken zijn bij de sturing van beweging en van emoties.
Herinneringen
Ons reukorgaan heeft enkele belangrijke functies die heel vroeg in de evolutie zijn ontstaan. Het waarschuwt ons voor gevaren, kleine en grote, zoals vuur en bedorven voedsel. Maar het heeft ook een meer gevoelige kant waardoor we kunnen genieten van bepaalde geuren die zelfs herinneringen naar boven kunnen halen. En met name over deze herinneringen wil ik het hier hebben. Ik bedoel dan vooral die herinneringen die emotioneel geladen zijn. Zo kan een geur je plotseling terugvoeren naar een voor jou betekenisvolle gebeurtenis uit het verleden. Ons geurgeheugen is groter is dan ons visueel geheugen. We herinneren ons geuren met een precisie van 65% na een jaar terwijl dat voor een foto bijvoorbeeld slechts 50% na 3 maanden is.
Feromonen
Er zijn ook chemische stoffen die boodschappen overbrengen tussen individuen van eenzelfde soort. In 1959 werd de term feromoon bedacht door een tweetal wetenschappers, Karlson en Lüscher, die onderzoek deden naar communicatie bij insecten door middel van geuren. Het bleek dat deze feromonen bij veel insecten een seksuele functie vervulden en voor een bepaalde aantrekkingskracht zorgden.
Zoogdieren en reptielen maken ook feromonen aan. Bij de mens gebeurt dit in de neusholte, maar in veel mindere mate. Maar het gebeurt wel. De geur die Simone Kleinsma na ongeveer vier minuten noemt is zo’n feromoon die haar bindt aan haar geliefde.
Geuren en autisme
Autistische kinderen kunnen ondergevoelig of juist overgevoelig zijn voor geuren. Als je reukorgaan overgevoelig is, komt elke geur versterkt bij je binnen. Sommige kinderen met autisme hebben zo’n sterke neus, dat zij vinden dat andere mensen stinken. Zij vermijden dan contact met deze mensen..
Andersom kan ook. Het gebeurt nogal eens dat kinderen gaan smeren met hun eigen ontlasting. De reden kan zijn dat ze juist ondergevoelig zijn voor geuren. Ontlasting is vanwege de sterke geur daarom aantrekkelijk. Ze prikkelen hun eigen reukorgaan met de meest heftige geur die ze kunnen ontdekken.
Tot slot
In deze serie zijn de volgende perceptuele stijlen al eerder aan bod gekomen:
1. De visuele stijl en de visueel-picturale stijl
2. De auditieve stijl en de auditief-interactieve stijl
3. De kinetische stijl en de haptische stijl
Met dit artikel over de olfactorische stijl sluiten we af. We hebben gezien dat we bij het leren alle zintuigen kunnen gebruiken. Wij kunnen als docenten de verwerving en verwerking van leerstof ondersteunen door gebruik te maken van de diverse perceptuele leerstijlen van de leerlingen in onze klas. We hopen dat u deze serie niet alleen interessant heeft gevonden, maar dat deze ook bijgedragen heeft aan uw kennis over de rol van de zintuigen. Dit alles ten behoeve van de onderwijspraktijk.
